Ырыа — истиҥ санаа иэйиитэ

  1. Хайа да омук сайдарыгар, үүнэн-үрдээн тахсарыгар ханна даҕаны кирилиэһин маҥнайгы үктэлэ буолара – норуот ырыата, норуот олоҥхото. (Былатыан Ойуунускай)
  2. Ырыа норуот дууһатын көрдөрөр. (Суорун Омоллоон)
  3. Норуоту ыҥырар, туруорар

Дорҕоонноох ырыалар туспалар:

Дууһаны, сүрэҕи долгутар

Дуолан күүс иэйиилээх буолаллар. (Күннүк Уурастыырап)

  1. Дьиҥнээх ырыа диэн тугуй?

Ырыа – сүрэх төлөнө,

Ырыа – санаа көҥүлэ,

Дьол дуу, сор дуу оонньуута,

Хаарыаннаах харах уута:

Ырыа – сүрэх кыланыыта.

  • Ырыа тахсыыта –

Ньургуһун тыллыыта.

Ньургуһун курдук

Тоҥу тобулар,

Ньургуһун курдук

ньургуйан тахсар

ньургуһун курдук

санааны манньытар. (Семен Данилов)

  1. Ырыа, мин санаабар, итэҕэл биир салаата эбит: киһини турукка киллэрэр, кутун-сүрүн эмтиир. (Анастасия Варламова)
  2. Ыллыыр да кэмнээх, ырыа да күннээх. Ол иһин күндү буоллахтара. (К.Д.Уткин- Нүһүлгэн)