Яковлев Семен Степанович -Эрилик Эристиин
Прозаик, драматург, гражданскай сэрии кыттыылааҕа. 1938 сыллаахтан ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
Семен Степанович Яковлев 1892 сыллаахха тохсунньу 24 күнүгэр Боотуруускай (Чурапчы) улууһун Чакыр нэһилиэгэр орто бааһынай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. 1921 сыллаахха Коммунистическай партия чилиэнигэр кандидатынан киирбитэ. 1922 сыллаахха сайыныгар милииссийэ этэрээтин начаалынньыгынан туруоруллубута, ити иннинэ Кыһыл Аармыйа кэккэтигэр баҕа өттүнэн киирбитэ. Эрилик Эристиин 1924 сыл диэки куораттан дойдутугар тахсан, Чакыр нэһилиэгэр сэбиэккэ үлэлиир. Амма ОСК-гар үөрэх уонна доруобуйа харыстабылын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ. Бэрт сотору кэминэн Чурапчыга сири бииргэ холбоон оҥорор табаарыстыбаны (ТОЗ) тэрийбитэ. Ону ааһан Чурапчы оройуонун хаһыатыгар эрэдээктэрдээбитэ, сэбиэскэй былаас оччотооҕу ыытар политикатын өйөөбүтэ. 1924 сыллаахха Дьокуускай куоракка типографияҕа наборщиктыыр, профсоюзнай уонна сэбиэскэй үлэлэргэ кыттар. Ити саҕана «Саха омук» общество театральнай куруһуогар кыттыыны ылар, суруйааччы А.И. Софронов — Алампаны кытта чугасыһар. Дьэ ити саҕаттан Семен Степанович литература эйгэтигэр улам-улам тардыллан иһэр. Кини бастаан араас ыстатыйаны суруйталыыр, оччолорго Боотур уус Уола, Эрэйдээх Эмээхсин диэн хос ааттарынан илии баттыыр эбит. 1927 сылтан улуус Ситэриилээх кэмитиэтин састаабыгар талыллар, партийнай тэрилтэ сэкирэтээринэн үлэлиир. Ити үлэлэри толоро-толоро, 1928 сыллаахха «Соһуччу үөрүү», «Бөтүҥнэр», «Куһаҕан күнүгэр куттала улааппыт», «Кыраттан орпут» диэн кэпсээннэри «Чолбон» сурунаалга бэчээттэтэн, кэпсээнньит быһыытынан биллэн барар. Итинтэн ыла Эрилик Эристиин аата саха литературатыгар киирэр. Чурапчы оройуонунааҕы «Социализм суола» хаһыакка эппиэттиир эрэдээктэринэн үлэлии сылдьан литературанан дьүккүөрдээхтик дьарыктанар. «Уйбаан Дууһа» диэн сэһэни ити сылларга суруйар. 1929 сыллаахха улуус исполкомун бэрэсэдээтэлинэн үлэлээбитэ.
Бу кэмҥэ драматургияҕа уонна поэзияҕа холонуталаан көрбүтэ, ол курдук «Бассабыык Тиэхээн», «Тулаайах Уйбаанчык» диэн поэмалары, «Суорума соруктаммыттар», «Биэлэй ыстааба» диэн пьесалары суруйбута. 1934 сыллаахха соҕуруу айар үлэ командировкатыгар бара сылдьыбыта. Казахстаҥҥа Чимкент куоракка, Алма-атаҕа уонна Бурятияҕа сылдьыбыта. Буряттары, казахтары кытта билсибитэ, доҕордоспута, кинилэр олохторун туһунан үгүс матырыйаалы хомуйбута. Ол түмүгэр «Революция уолаттара» диэн казах норуотун олоҕуттан уонна «Аймалҕан» диэн бурят норуотун олоҕун көрдөрөр икки сэһэни бэчээттэппитэ.
1938 сыллаахха быыбардыыр уокурук бэрэссэдээтэлинэн ананан үлэлии сылдьан эмискэччи хараҕа ыалдьан, көрөрө мөлтөөн, босхоломмута. Оннук ыалдьарыгар гражданскай сэриигэ сылдьан төбөтүгэр ылбыт бааһа төрүөт буолбута. Ити саҕана «Кэриэс туолуута» диэн киэҥник биллибит айымньытын саҥардыы аҕай суруйан бүтэрбитэ. Ол эрэн, көрбөт да буоллар, айар үлэнэн салгыы дьарыктанарга баҕатыйбыта. Оройуон тэрилтэлэрэ, общественность уонна эдэр ыччат кыһалҕаҕа түбэспит суруйааччыга көмө оҥорбуттара. Эрилик Эристиин бэрт ыарахан, унньуктаах үлэҕэ туруммута: киһиэхэ этэн биэрэн, «Маарыкчаан ыччаттара» диэн романы айарга киирсибитэ. Норуот киэн туттар өлбөт үйэлээх айымньытын, саха литературатын бастакы бөдөҥ классическай романын, «Маарыкчаан ыччаттарын», икки сыл кэриэтэ үлэлээн, 1941 сыллаахха бүтэрбитэ. Итинэн Эрилик Эристиии нуучча чулуу суруйааччыта, «Ыстаал хайдах хатарыллыбыта» диэн роман ааптара Николай Островскай, дьоҥҥо барытыгар биллэр хорсун быһыытын хатылаабыта.
С.С. Яковлев-Эрилик Эристиин 1942 сыллаахха балаҕан ыйын 6 күнүгэр өлбүтэ. Кини уҥуоҕа быраата Кыра Хабырыыс уҥуоҕун сэргэстэһэ Чурапчыга Чакыр нэһилиэгэр Толоон диэн сиргэ баар. Дойдутугар Дириҥҥэ кииннэммит Эрилик Эристиин аатынан сопхуос хаһаайыстыбата тэриллэн, өр кэмҥэ өрөспүүбүлүкэҕэ, Сэбиэскэй Сойууска тиийэ биллэрдик-көстөрдүк үлэлээбитэ. Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа Гаврил Дмитриевич Ефимов бу сопхуос рабочкомунан үлэлиир кэмигэр Эрилик Эристиин аатынан музейы Чакырга тэрийэр туһунан туруорсубута уонна ону олоххо киллэрбитэ. Ол үтүө саҕалааһыныгар бастакы күнүттэн кыттыыны ылбыт Николай Васильевич Филиппов музей дьиэ общественнай сэбиэдиссэйинэн билигин даҕаны үлэлиир.
Эрилик Эристиин аатынан сопхуос дириэктэрэ Роман Афанасьевич Филиппов Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун тэрилтэтин кытары бииргэ үлэлээбитэ кэрэхсэбиллээх. Саха норуодунай поэта, Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ Семен Петрович Данилов бу бэртээхэй көҕүлээһини өйөөбүтэ. Литературнай киэһэлэр ыытыллыбыттара, араас сирдэртэн «Литературалар доҕордоһуулара- норуоттар доҕордоһуулара» диэн дэбииһинэн делегациялар кэлэн бараллара үтүө үгэскэ кубулуйбута. Сопхуос салалтата үчүгэй суруйуулардаах айар үлэһиккэ литературнай бириэмийэни биэрэр дьоһуннаах дьаһалы олохсуппута. Маны тэҥэ сопхуос суруйааччыларга анаан Айар дьиэни тутан биэрбитэ.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Президена В.А. Штыров 2007 сыллаахха бэс ыйын 1 күнүгэр 338-ыс нүөмэрдээх Ыйааҕынан Чакыр орто оскуолатыгар суруйааччы Эрилик Эристиин аатын иҥэрбитэ. Биир дойдулаахтара «Эрилик Эристиин туһунан ахтыылар» диэн кинигэни хомуйан, түмэн таһаарбыттара. Сиэн быраата « физик-учуонай Иоганн Максимов «Бырааттыы Дьаакыбалаптар тустарынан» диэн кинигэни суруйан бэчээттэппитэ. С.С.Яковлев-Эрилик Эристиин литературнай мемориальнай Музей- дьиэтэ» диэн бэртээхэй оҥоһуулаах, өҥнөөх кумааҕыга түһэриллибит буклет-хомууру М.Е. Филиппова, Н.В. Филиппова уонна С.Н. Филиппов таһаартарбыттара. Чакырдар бу буклет-хомуурдарын Иван Жергин тупсарбыта.
Эрилик Эристиин дьон-сэргэ биһирээн истэр олоҥхоһута этэ. «Буура Дохсун», «Айыы Дьөһүөл», «Харалаах Мохсоҕол», «Талыы талба бухатыыр» диэн олоҥхолору суруйан хаалларбыт өлбөт-сүппэт үтүөлээх. Суруйааччы айар үлэнэн баара-суоҕа 14 эрэ сыл дьарыктаммыта. Бу бачча улахана суох кэм иһигэр кини проза жанрыгар бэйэтин аатын үйэтитэр уонна саха литературата сайдарыгар биллэр оруоллаах, чулуу айымньылары хаалларбыт бастакы романист суруйааччы буолар. Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 125 сыллаах үбүлүөйүгэр аналлаах үгүс элбэх тэрээһиннэр ыытыллыбыттара. Ол курдук, СӨ уопсастыбаннаһын үөрүүлээх мунньаҕа Опера уонна балет тыйаатырыгар ыытыллыбыта. Сүүрбэттэн тахса сыл буолан баран «Саха Островскайа» — Эрилик Эристиин аатынан литературнай бириэмийэ сөргүтүлүннэ. Бириэмийэ лауреаттарынан араас сылларга суруйааччылар Андрей Кривошапкин, Семен Руфов, Феоктист Софронов, учуонай Николай Тобуроков, Доосо, Кулантай, Алексей Бродников уо.д.а. буолбуттара. 12-с лауреатынан саха норуодунай суруйааччыта Сэмэн Тумат буолла. П.М. Решетников аатынан норуодунай тыйаатыр режиссера Тарасов Семен Константинович 2017 сыл театральнай сезонун суруйааччы аатырбыт «Маарыкчаан ыччара» романыгар олоҕуран испэктээкили туруоран түмүктээтэ. Суруйааччы 125 сыллаах үбүлүөйүн көрсө «Эрилик Эристиин : олоҕо уонна айар үлэтэ” диэн монографияны Н. Н. Тобуроков, В. Б. Окорокова 2016 сыллаахха таһаарбыттара.
Айымньылара
Талыллыбыт айымньылар. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1948. — 352 с.
Талыллыбыт айымньылар. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1954. — 544 с.
Айымньылар : 2 томнаах. — Дьокуускай :Кинигэ изд-вота, 1969. — Т. 1 .- 596 с. — Т. 2.-520 с.
Суорума соруктаммыт : пьеса. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1931. — 28 с.
Бассабыык Тиихээн : поэма. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1934. — 2 3 с.
Уйбаан Дууһа : кэпсээн. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1934. — 23 с.
Тулаайах Уйбаанчык : поэма. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1935. — 4 1 с.
Революция уолаттара : сэһэн. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1936. — 66 с.
Аймалҕан : сэһэн. — М. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1937. — 88 с.
Кэриэс туолуута : сэһэн. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1939 . — 116 с.
Маарыкчаан ыччаттара : роман. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1942.- 206с.
Кэпсээннэр уонна пьесалар. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1963. — 190 с.
Революция уолаттара : сэһэн, роман. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1979. -360 с.
Буура Дохсун : олоҥхо / бэчээккэ бэлэмнээтилэр : И.Е. Федосеев, Н. Н. Тобуроков. — Дьокуускай : Бичик, 1993. — 413 с.
Кэриэс туолуута : сэһэннэр, роман / [хомуйан оҥордо уонна аан тылы суруйда С. А. Попов-Сэмэн Тумат]. — Дьокуускай : Бичик, 2011. — 544 с. — (Уус тыл уустара).
Кэпсээннэр / [хомуйан оҥордо А. В. Неустроева ; аан тыл авт. С. А. Попов — Сэмэн Тумат]. — Дьокуускай : Бичик, 2 0 12 .-128 с. — (Саха суруйааччылара оҕолорго = Писатели Якутии -детям).
Хачыгыр: кэпсээннэр. — Дьокуускай : Бичик, 2012. — 132 с. — (Саха литературатын көмүс кылаата).
Кэм кэхтибэт кырдьыга : [пьесалар, поэмалар, хоһооннор, ыстатыйалар] / [хомуйан оҥордо уонна киирии тылы суруйда С. А. Попов-Сэмэн Тумат]. — Дьокуускай : Бичик. — 2014. — 285 с. — (Уран тыл уустара).
Хачыгыр: кэпсээн // Сүүрбэһис үйэ кэпсээнньиттэрэ : саха прозаиктарын айымньыларын антологията / хомуйан оҥордулар : П. Д. Аввакумов, С. А. Попов-Тумат ; ред. И. Г. Спиридонов ; худож. М. Г. Старостин. — Дьокуускай, 2000. — С. 31-37.
Айыы Дьөһүөл : олоҥхо // Чолбон. — 1992. — № 1. — С. 128-163.
Хачыгыр: кэпсээн //Чолбон. — 2015. — № 9. — С. 3-9.
Тылбаастар
Марыкчанские ребята : повесть. — Иркутск : Иркутское кн. изд-во, 1962. — 188 с.
Молодость Марыкчана : роман. — М.: Современник, 1974. — 190 с.
Повесть и рассказы/ ред. А. Н. Обрывалин. — М. : Советская Россия, 1964. — 142 с.
Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан
Тобуруокап, Н. Н. Эрилик Эристиин : олоҕун,айар үлэтин туһунан очерк. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1963. — 118 с.
Тобуруокап, Н. Эрилик Эристиин олоҕун уонна айар үлэтин туһунан очерк.-Чурапчы : Чурапчы оройуонун типографията, 1992. — 53 с.
Тобуруокап, Н. Писатель корчагинской закалки : о жизни и творчестве. — Якутск : Книж. изд-во, 1979. — 152 с.
Эрилик Эристиин туһунан ахтыылар / хомуйан онордо Н. В. Филиппов ; М. Г. Старостин уруһуйа. — Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1992. — 140 с.
Эрилик Эристиин : олоҕо уонна айар үлэтэ / Н. Н. Тобуроков, В. Б., Окорокова ; М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илинни Федер. ун-т, Хотугулуу-Илинни уонна Сибиир литер, тэннээн үөрэтэр уонна уус-уран нэһилиэстибэни чинчийэр үөрэх-билим лабораторията. — Дьокуускай : Ситим-Медиа, 2016. — 328 с.
Васильева, Д. Е. Эрилик Эристиин сабыдыала // Саха суруйааччылар оҕолорго : ыстатыйалар, бэлиэтээһиннэр / Д. Е. Васильева — Якутскай, 1980. -С. 83-88.
Бродников, А. С. Эриликтиин көрсүһүү : хоһоон // Айылгы туонабар / А. С. Бродников. — Якутскай, 1987. — С. 98-99.
Кириллин, М. К. Эрилик Эристиин төрдө-ууһа ; Биографиятын хронологията ; Дьаакыбылаптар ; Яковлевтар унуохтарын көһөрүү / М. К. Кириллин // Чакыр уруккута уонна билиннитэ / [хомуйан онордо Н. В., Филиппов ; киирии тылы суруйда А. М. Кириллин]. — Чурапчы, 1996. — С. 18 — 25.
Копырин, Н. 3. Эрилик Эристиин туһунан // Тыаһыт (олоҕо, айар үлэтэ) / Н.З. Копырин. — Дьокуускай, 1999.- С . 101-102.
Попов, Г. В. Семен Степанович Яковлев-Эрилик Эристиин / Г. В. Попов // Хантан хааннаахпытый : саха норуодунай суруйааччыларын төрүттэрэ. — Дьокуускай, 1994. — С. 70-77.
Семен Степанович Яковлев (1892-1943) // Чурапчинский улус : история, культура, фольклор / Администрация Чурапчинского улуса ; АН PC (Я) ; Институт гуманит. исслед.; редкол.: Б. Н. Попов (отв ред), А.С. Иустинова, Н. И. Дьячковский и др. — Якутск, 2005 .- С . 254-255.
Слепцова, А. Д. Семен Степанович Яковлев-Эрилик Эристиин (1892-1942 сс.) // Сиэннэрбэр суруйааччылары сэһэргиим / Анна Слепцова-Туобу Аана. — Дьокуускай, 2008. — С . 73-80.
Эр санаалаах, эҥсир этиилээх Эрилик Эристиин // Чурапчыттан сириэдийэн / хомуйан оҥордо М. А. Герасимова-Сэҥээрэ. — Дьокуускай, 2009.- С. 16-20.
Эрчимэн. Эрилик Эристиин тэннэбиллэрин реализма [хомуйан, түмэн оҥордо С. А. Попов-Сэмэн Тумат]. // Алгыс тылынан саҕаламмыт литература : ыстатыйалар, бэлиэтээһиннэр, чинчийиилэр, этиилэр / Эрчимэн. — Дьокуускай, 2007. — С.97-123 ; Хотугу сулус. — 1973. — № 4. — С. 107-123.
Яковлев Семен Степанович — Эрилик Эристиин (1892-1942 гг.) // Руководители Чурапчинского района (улуса): справочник. — Чурапча, 2012. — С. 22.
Адамов, Г. И. Эрилик кэриэһэ туоллун / Г. И. Адамов // Кыым. — 2017. — Тохсунньу 26 к . — С . 31.
Анисимов, С. Н. Тоһуур : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 100 сылыгар] / С. Н. Анисимов/ / Чолбон. — 1 9 9 2 .-№ 1 . -С . 114-120.
Васильев, А. Комсомол маннайгы лауреата / А. Васильев-Көрдүгэн // Кэскил. — 2012 — Тохсунньу 24 к. — С. 11.
Васильева, Д. Саха бастакы романын автора — Эрилик Эристиин / Д. Васильева // Чолбон. — 2012. — № 6. — С. 86-90.
Гаврильев, И. Эрилик Эристиин сылдьыбыт сиринэн : [Чимкент куорат туһунан] / И. Гаврильев // Кыым. — 2008. — Ахсынньы 4 к. — С. 8.
Герасимова, М. А. Өлбөт-сүппэт сүдү талаан : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 110 сылыгар] / Мария Герасимова-Сэҥээрэ // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2002. — Тохсунньу 24к.- С.2-3.
Гуринов, А. “Олох икки, үөрэх икки биир кииннээхтэр” : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 125 сыла] / А. Гуринов-Арчылан // Кыым. — 2017. — Тохсунньу 26 к.- С. 32.
Данилов, Р. П. Үс моһолу мүлчү түспүтэ / Р. П. Данилов // Чолбон. — 1992.- № 1. — С. 110-112.
Дьуурай Манай. Эриликтиин көрсүһүү : [Саха театрыгар Эрилик Эристииҥҥэ аналлаах дьоро киэһэ] / Дьуурай Манай // Саха сирэ. — 2012. — Кулун тутар 8 к. — С. 33 ; Кыым. — 2012. — Кулун тутар 6 к. — С. 33.
Дьячковскай,К. «Хачыгыр» кэпсээҥҥэ этносемиотическай көстүүлэр / Ким Дьячковскай-Анаарар // Саха сирэ. — 2013. — От ыйын 23 к. — С. 4.
Дьячковскай,К. Хачыгыр оннугар Гарри Поттер / К. Дьячковскай-Анаарар // Саха сирэ. — 2007. — Олунньу 1 к . — С . 15.
Заболоцкай, Н. Маарыкчаан ыччаттара! : [«Маарыкчаан ыччатара» роман туһунан] / Николай Заболоцкай // Чолбон. — 2014. — № 9. — С. 80-83.
Илларионова, В. Е. Оҕотун кэриэтэ көрбүтэ : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 120 сылыгар] / В. Е. Илларионова // Саиа олох. — Чурапчы. — 2012. — Тохсунньу 26 к. — С. 3.
Ильин, С. Эрилик Эристиин айымньытыгар тоттук оҕо уобараһа : [«Буура Дохсун»олоҥхоттон] / Серафим Ильин // Чолбон — 2008. — № 9. — С. 92-94.
Кириллин, М. К. С. С. Яковлев-Эрилик Эристиин туһунан ахтыы / М. К. Кириллин // Саҥа олох. — Чурапчы. — 1997. — Муус устар 22 к. — С. 2.
Корякин, М. Н. Улуу суруйааччыбыт үтүө аатыгар : [Эрилик Эристии төрөөбүтэ 120 сылыгар] / М. Н. Корякин // Сапа олох. — Чурапчы. — 2012. — Кулун тутар 13 к. — С. 2.
Кривошапкин, А. Норуот кыһалҕатын кэпсиир Үрдүк ыйаахтаах / Андрей Кривошапкин // Саха сирэ. — 2011. — Алтынньы 8 к. — С. 3.
Максимов, И. Кэриэс туолуута : [Эрилик Эристиин 125 сылын көрсө, үс бырааттыы Хотоҕоороптор ] / Иоганн Максимов // Кыым. — 2016. — Атырдьах ыйын 15 к. — С. 39.
Максимов, И. Хранитель языка саха, классик якутской литературы / И. Максимов // Полярная звезда. — 2012. — № 1. —С. 28-31 ; Якутия. — 2012. — 18 января. — С. 3.
Маркова, Т. Маарыкчаан ыччатара суруйааччы сүдү аатыгар сүгүрүйэн… / Татьяна Маркова // Саха сирэ. — 2012. — Тохсунньу 26 к. — С. 6.
Маркова, Т. Уран тыл маастара — Эрилик Эристиин / Татьяна Маркова // Саха сирэ. — 2012. — Бэс ыйын 28 к. — С. 7.
Окорокова, В. Эрилик Эристиин уонна Амма Аччыгыйа :[Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 105 сылыгар] / В. Окорокова // Саха сирэ. — 1997. — Олунньу 12 к. — С. 1.
Попов, Г. В. Эрилик Эристиин төрүттэрэ-уустара : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 100 сылыгар] / Г.В. Попов // Чолбон. — 1992. — № 1. — С. 101-110.
Оройуоҥҥа С. С. Яковлев-ЭриликЭристиини кэриэстиир күннэр бара тураллар : анал таһаарыы // Саҥа олох. — Чурапчы. — 1992. — Тохсунньу 18 к. — С. 2. — Иһинээҕитэ : Айымньы кырдьыга / С. Жирков ; Кыра Хабырыыс көмүс уҥуоҕун көтөхсүбүтүм / М. Эверстова.
Попов, Г. В. Эрилик Эристиин төрүттэрэ-уустара : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 100 сылыгар] / Г. В. Попов // Чолбон. — 1992. — № 1. — С. 101-110.
Руфов, С. Үөрүү-көтүү бырааһынньык : [Саха сирин суруйааччылара Эрилик Эристиин аатынан сопхуоһу кытта шефтэһиилэрэ] / Семен Руфов // Орто дойду. — 2010. — Олунньу 25 к ; Кулун тутар 4 к. ; Кулун тутар 18 к ; Кулун тутар 25 к. — С. 17 ; Муус устар 1 к. — С. 17.
С. С. Яковлев-Эрилик Эристиин -уһулуччулаах суруйааччы, Саха Островскайа, төрөөбүтэ 120 сылыгар ананар // Саха сирэ. — 2011. — Ахсынньы 30 к. — С. 3.
Семен Степанович Яковлев-Эрилик Эристиин айымньылара // Кэскил. — 2012. — Ыам ыйын 29 к. — С. 11.
Тобуруокап, И. И. Уус-уран тыл маастара / Н. Н. Тобуруокап // Чолбон. — С. 82-84.
Тобуруокап, Н. Эрилик Эристиин — олоҥхоһут, суруйааччы : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 115 сылыгар] / Н. Тобуруокап // Чолбон. — 2007. — № 1. — С. 81 -82.
Тумат, С. Талааҥҥа сүгүрүйбүт күн : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 100 сылыгар] / Сэмэн Тумат // Саҥа олох. — Чурапчы. — 1992. — Тохсунньу 23 к. — С. 2.
Тумат, С. Уһулуччулаах суруйааччы / Сэмэн Тумат // Орто дойду сонуннара.- 2007. — Тохсунньу 25 к. — С. 6.
Тумат, С. Эрилик Эристиин / Сэмэн Тумат // Чолбон. — 2012. — № 1. — С. 76-88.
Тумат, С. Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 120 сыла //Чолбон. -2 0 1 2 . -№ 1 . -С . 76-87.
Уран тыл маастара -Эрилик Эристиин : [викторина түмүгэ] // Саха сирэ. — 2012. — Бэс ыйын 28 к. — С. 7.
Филиппов, Н. Суруйааччыга аналлаах декада : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 118 сылыгар] / Н. Филиппов // Сана олох. — Чурапчы. — 2010. — Олунньу 27 к. — С. 1.
Филиппов, Н. Эрилик Эристиин аатын үйэтитии / Николай Филиппов // Чолбон — 2008. — № 9 — С. 94-96.
Филиппова, М. Сүрэх дохсун баҕатынан, уоттаах модун дьулуурунан : [Эрилик Эристиин 120 сылыгар] / Мария Филиппова // Саха сирэ. — 2012. — Тохсунньу 21. — С. 3.
Харитонов, П. Убайым кэриэтэ этэ : [Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 100 сылыгар] / П. Харитонов // Чолбон. — 1992. — № 1. — С. 112-114.
Эверстов, В. Маарыкчаан ыччаттара суруйааччы сүдү аатыгар сүгүрүйэн : [Эрилик Эристиин 120 сылыгар] / В. Эверстов // Саха сирэ. — 2012 — Тохсунньу 26 к. — С. 6.
Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 120 сылыгар : [Дьокуускайга улахан тэрээһин] // Кыым. — 2012. — Тохсунньу 26 к. — С. 3.
Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 120 сылыгар : анал таһаарыы // Саҥа олох. — Чурапчы — 2012. —Олунньу 7 к. —Иһинээҕитэ : Чакырга дьоро күн / Н.Филиппов ; Саха театрыгар умнуллубат тэрээһин ; Аата ааттана турдун / Н. Пухова.