Төрөөбүт дойду – төлкөҥ түстэнэр биһигэ

  1. Төрөөбүт дойду,

Төрүт сир

Төһөҕө даҕаны

Төлкө үөскүүрүгэр

Төрүт буолар. (Алампа)

  1. Киһиэхэ төрөөбүт дойдута

Төрөппүт ийэтин кэриэтэ:

Сүрэҕин ытатан, ыллатан,

Норуот кырдьыгар үөрэтэр. ( Семен Данилов)

  1. Төрөөбүт сирэ-дойдута киһи майгытыгар- сигилитигэр хайа эрэ өттүнэн хайаан да сабыдыаллыыр диэччилэр.
  • Төрөөбүт буорун, төрөөбүт силиһин аанньа ахтыбат, ытыгылаабат оҕоттон үчүгэй киһи тахсыаҕа дии санаабаппын.
  • Хайа да бэйлээх мас силистэрэ куурдаллар-хаталлар эрэ, кэхтэр, өлөр. Киһи эмиэ ол кэриэтэ. Төрөөбүт дьонун-сэргэтин, төрөөбүт норуотун олоҕун кытта сибээһэ быһыннар эрэ, ол киһи үлэтэ-хамнаһа да үөтэлээбэт үгэстээх. (Софрон Данилов).
  1. Суох, киһиэхэ бар дьонуттан, төрөөбүт дойдутуттан ордук күндү бу күн анныгар туох да баар буолуон сатаммат эбит! (Василий Яковлев-Далан)
  2. Төһө да киэҥ сирдэринэн арааһы билэн-көрөн, олоххо төһөнү да ситиспитиҥ иһин өйүҥ-санааҥ син биир төрөөбүт алааскар курдары таттара турар. Айылҕаҥ сыта-сымара кутуҥ түгэҕэр туохха да буккуспакка эрэ сөҥө сылдьар. (Николай Лугинов)
  3. Ийэ сири таптыыр таптал

Илгэлээх сайын кэриэтэ:

Үйэлээх сааскар угуттаан,

Өлбөт мэҥэнэн бэлиэтиэ.

  • Тиит чэлгийиэ силис тардар

Тирэнэн турар буоруттан,

Киһи сайдаары күүс ылар

Киинэ түспүт дойдутуттан. (Семен Руфов)

  1. Аҕыннахха барыта да күндү буолар эбит: доҕотторуҥ, сылдьыбыт сириҥ, үөрэммит оскуолаҥ, олорбут олбуоруҥ. (Николай Заболоцкай- Чысхаан)
  2. Тиэргэниттэн оҕото тэйдэҕинэ айылҕа кэхтэр, онон киһи киинэ быстыбыт сирин өҥөйө сытыахтаах. Киһи хайаан даҕаны үс сылга биирдэ төрөөбүт сиригэр сылдьыахтаах. Сирэ-дойдута хайҕаныан, маалланыан баҕарар. Төрүт буордаах диэн дьол.
  • Хас биирдии чыычаах уйалааҕын, кыыл хорооннооҕун кэриэтэ киһи дьиэтэ – кини уйата, сынньанар, угуттанар, эмтэнэр, алгыстанар сирэ, утуйар тэллэҕэ, киирэр-тахсар үөлэһэ-аартыга, эбэтин модьоҕото, холумтана, ампаардаах аһа, күрүөтэ-хаһаата, эркинэ-көмүскэлэ эбит.
  • Олохтоох омук дойдутун, төрүт сирин кытта ситимин, сибээһин быһыа суохтаах, өйүн-санаатын биллэриэхтээх, төннүөхтээх, көмөлөһүөхтээх.
  • Хас биирдии киһи төрдүгэр- төбөтүгэр төннө сатыыр, өтөҕүн, сирин-уотун, аатын-суолун ааттыы сатыыр, онон дугуйданыан баҕарар, онно тиийэн санаа үллэстэн, хамнаныан-хаамыан, олохсуйуон, сайылык оҥостуон баҕарар буоллаҕына – бу аата сааһыланыы, бэрээдэктэнии, уһун тыыннаныы, уһун дьылҕаланыы, бу саҥалыы кэлии, саҥалыы үктэл ыллыгы оҥостуу, бу дьол эбит. (Эдьиий Дора)