Народное образование

Профессор Г.П.Башарин аатынан Сылаҥ орто авторскай оскуолата 100 сыллаах юбилейын бэлиэтиир. 1950 с. Сылаҥҥа советскай оскуола аһыллыбыта 25 сыла бэлиэтэммитэ. Оскуола директора Соловьев Николай Саввич , учууталлар идэлээх союзтарын олохтоох комитетын председателэПостников Дмитрий Сергеевич кыһамньыларынан оскуола историята үөрэтиллэн, илиинэн суруллубут кинигэ оҥоһуллубута. Онон юбилейы көрсө оскуола дьаһалтата, коллектива бу кинигэни саҥардан дьон билиитигэр-көрүүтүгэр таһаарда. Автордар тыллара-өстөрө уларытыллыбакка, хайдах баарынан бэчээтэннэ.

Кинигэҕэ С.С. Яковлев-Эрилик Эристиин олоҕун уонна айар үлэтин бэлиэ чахчылара кэрчиктэринэн наарданнылар. Олоҕун үс кэрдиис кэмҥэ арааран, онно дьүөрэлээн, айар үлэтэ сырдатылынна. 1969 с. тахсыбыт толору хомуурунньукка киирбит уонна туспа кинигэнэн тахсыбыт айымньыларын түмэн көрдөрөр тирэх табылыысса, библиографическай ыйынньык киирдилэр.

Кинигэ Чурапчы улууһун Кытаанах нэһилиэгин «Ньургуйаана» уһуйаанын өр сылларга таһаарыылаахтык салайбыт Сорокоумова Софья Николаевнаҕа ананар. Манна киирдилэр үөрэх эйгэтигэр бииргэ алтыһан үлэлээбит коллегаларын истиҥ  илдьиттэрэ, улуус уһуйааннарын сэбиэдиссэйдэрин, ветераннарын, үлэһиттэрин, Кытаанах нэһилиэгин олохтоохторун махталлара уонна алгыс тыллара.

В данной книге излагается история развития образования в Чурапчинском улусе с дореволюционного периода до наших дней. Книга написана заслуженными учителями ЯАССР Пермяковым К.К., Дьячковским Н.И., Чичигинаровой М.И., посвятившими свою жизнь просвещению населения родного района.

Книга отражает всю историю развития МБДОУ “Центр развития ребенка – детский сад  “Кэскил” с. Чурапча. В ней вошли хроникально-документальные материалы, статьи, воспоминания ветеранов, педагогов,отражающие весь путь развития образовательной и инновационной  деятельности детского сада.

Данная книга об истории развития дошкольного образования Чурапчинского улуса периода с 2011 года по настоящее время.

Как и при каких обстоятельствах возникли школы в одном из улусов _ Якутской области, кто были инициаторами открытия и первыми учителями улусных начальных школ, каковы первые результаты их_ деятельности? Ответы на эти и другие вопросы читатель найдет в° настоящей работе. і Книга адресуется учителям, ведущим предмет «Национальная культура коренных народов Республики Саха (Якутия)», работникам народного образования и всем, кто интересуется историей школьного обучения.

Кинигэҕэ Чурапчы улууһун оскуолаларыгар араас сылларга улэлээбит, улэлии сылдьар физкультура учууталларын туһунан сырдатыллар. Чурапчы спорт туонатыгар аар-саарга аатырарыгар олук уурбут аҕа саастаах көлүөнэ дьоҥҥо сүгүрүйүүнү, киэн туттууну, эдэрдэргэ үйэлээх үтүө өйдөбүлү хаалларар баҕа санааттан бу кинигэ оҥоһулунна.

Кинигэҕэ бүтүн олоҕун оҕону иитиигэ үөрэтиигэ анаа- быт, СР бочуоттаах ветерана, СР үөрэҕириитин туйгуна, СР үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ В.И.Каратаева бэйэтин олоҕун сорох түгэннэрин билиһиннэрэр.

Кинигэҕэ Чурапчы улууһун, Дириҥ орто оскуолатын 1967 сыллаахха бүтэрбит оҕолор оскуоланы бүтэрбиттэрэ 50 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт ахтыылара, хаартыскалара киирдилэр.

РФ уопсай үөрэхтээһинин бочуоттаах үлэһитэ, улахан дьиэ кэргэн далбар ийэтэ Ф.Г.Колесова олорон ааспыт кэрчик кэмин эргиллэн көрөн, дойдутун дьонугар-сэргэтигэр, кэлэр кэнчээри ыччатыгар анаан олохтон тиһиллэн тахсыбыт санааларын, көруүүлэрин түмэн кинигэ оҥорон таһаарда. Маны таһынан кинигэҕэ оҕолорун, алтыспыт, доҕордоспут дьонун истиҥ-иһирэх ахтыылара, Федосия Гаврильевна архыыбыттан суруктар, бэйэтэ туһэрбит хаартыскалара киирдилэр.

Кинигэҕэ Мэҥэ Хаҥаластан төрүттээх, Абый, Чурапчы оскуолаларыгар математикаҕа дириҥ билиини иҥэрэн, үгүс махталлаах үөрэнээччилэрдээх Учууталлар учууталлара, СР үөрэхтээһинин бочуоттаах бэтэрээнэ, Чурапчы улууһун бочуоттаах олохтооҕо, Чурапчы улууһун иискэ «Норусот маастара», үлэ, тыыл бэтэрээнэ, ытык саастаах Санникова Аграфена Игнатьевна көлүөнэттэн  көлүөнэҕэ холобур буолар дьоһун олоҕун сырдатар суруйуулар хомуллан киирдилэр.

Үгүс саха ыччатын сөптөөх  суолга сирдээбит, олохторун хайысхатын  ыйан  биэрбит Чурапчытааҕы спортивнай интернат-оскуола директора Константин Сергеевич Постников  төрөөбүтэ  85 сылыгар  бу кинигэ күн сирин көрдө. Учуутал аатын, үлэгин-хамнаһын уйэтитэр сыаллаах үөрэппит оҕолорун, коллегаларын, бииргэ  алтыспыт дьоннорун истиҥ ахтыыларын  таһынан,  Константин Сергеевич араас  кэмҥэ  хаһыакка  суруйбут ыстатыйалара киирдилэр.

Чурапчы кырдьаҕас олохтооҕо, Учууталлар учууталлара Елизавета Мироновна Дьячковская бэйэтин олоҕун-дьаһаҕын, 40-тан тахса сып учууталлаабыт үлэтин-хамнаһын туһунан сиэннэригэр, кэнэҕэски ычаттарыгар анаан суруйбут кинигэтэ.

Хомуурунньукка Чурапчы улууһун иитээччилэрэ оскуола иннинээҕи саастаах оҕолорго олоҥхону араас ньыманан билиһиннэриилэрин холобурдара киирдилэр.

Хомуурунньукка Чурапчы улууһун олоҥхо педагогикатынан дьарык- танар учууталларын уонна үөрэнээччилэрин олоҥхону чинчийэр, үөрэтэр үлэлэрэ киирдилэр.

В сборнике рассматривается организация проектной деятельности учащихся на уроках технологии и занятиях кружка, подробно описаны все этапы проектной деятельности, а также включены разработки уроков и творческие проекты обучающихся.

Кинигэҕэ 40 сыл география учууталынан үлэлээбит, көнө, судургу майгытынан, сылаас сыһыанынан, киэҥ билиитинэн үөрэнээччилэр куттарын туппут, бэйэтин олоҕунан, үлэтинэн, чиэһинэйинэн дьон- сэргэ ытыктабылын, махталын ылыан ылбыт П.Г. Старостин туһунан ааҕыаххыт.