Семьи Чурапчинского улуса

Кинигэҕэ Федоров Михаил Семенович уонна Оросина Любовь Агапитовна холобур буолар дьоһун олохторун үөлээннээхтэрэ, чугас дьоно, оҕолоро иһирэх тылынан ахталлар, махтал тылларын аныыллар.

Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.

Кинигэ ааптара учуутал идэлээх Мария Николаевна Петрова Чурапчы улууһун Хайахсыт нэһилиэгэр олорбут ийэлээх аҕатын, кинилэр төрдүлэрин-уустарын, алтыспыт дьоннорун бэйэтин ахтыыларын суруйар. Манна кэпсэнэр 12-с көлүөнэ уус идэлээх ийэтин кэпсээнэ, кини үлэлэрэ үгүс ааҕааччы болҕомтотун тардыаҕа. Төрөппүт ийэҕэ-аҕаҕа истиҥ таптал сылааһынан угуттаммыт кинигэ төрөппүт үөрэҕэр көмөлөөх буолуо диэн эрэнэбит.

Кинигэҕэ Чурапчы улууһун Чыаппара бөһүөлэгэр бэйэлэрин кэмнэригэр олорон, үлэлээн ааспыт үлэ, тыыл бэтэрээнэ биэлсэр Евдокия Николаевна (1935-2006 сс.) уонна Чурапчы көһөрүллүүтүн кыттыылааҕа, үлэ, тыыл бэтэрээнэ биригэдьиир Прокопий Гурьевич (1930-2007 сс.) Оконешниковтар тустарынан чугас уонна араас кэмҥэ алтыспыт дьонноро суруйбут ахтыылара киирдилэр.

Хас биирдии суруйууга ааспыт үйэ иккис аҥарыгар тыа сирин үлэһит ыалын олоҕо-дьаһаҕа, майгыта-сигилитэ, дьоҥҥо сыһыана арылхайдык арыллар.

Кинигэ төрөппүттэрбит Дария Семеновна уонна Петр Никитич Чичигинаровтар олорбут олохторун үлэлэрин-хамнастарын эдэр көлүөнэ ааҕан, олоххо холобур оҥоһуннун диэн кинилэр сырдык ааттарын үйэтитэн сурулунна.

Кинигэҕэ Чурапчытааҕы педагогическай училищены бүтэрэн уһун кэмҥэ ыччаты иитиигэ, партийнай үлэҕэ, бэчээт эйгэтигэр олохторун анаабыт тыыл, үлэ бэтэрээннэрэ Спартак Николаевич, Анастасия Степановна Чичигинаровтар ыал буолан оҕо-уруу тэнитэн, төрөөбүт дойдуларыгар үтүө суобастаахтык үлэлээн-хамсаан ааспыт дьоһун олохторун туһунан оҕолорун, сиэннэрин, аймахтарын, бииргэ үлэлээбит, алтыспыт дьонун ахтыылара хомуллан киирдилэр.

Кинигэ ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.

Ахтыы кинигэ халыҥ аймах төрдө буолбут киһибит Иван Илларионович Макаров — Тойтоон төрөөбүтэ 140 сылын көрсө бэчээттэнэн тахсар. Кинигэ Иван Илларионович олорон ааспыт үтүө олоҕун туһунан сырдык өйдөбүл кэнчээри ыччакка кэпсиир , тиэрдэр тускунан сурулунна. Кинигэҕэ Тойтоон оҕолорун. сиэннэрин, хос сиэннэрин ахтыылара, устуоруйаны кэрэһэлир хаартыскалар, архыып, хаһыат матырыйааллара киирдилэр. 1991 сыллаахха Т.П.Попов хомуйан таһаарбыт альбомун салҕыыта буолар.

Кинигэҕэ Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, педагогическай үлэ ветерана Дмитрий Афанасьевич уонна кини кэргэнэ Ульяна Семеновна Илларионовтар тус олохторун кэрэһэлиир бииргэ үлэлээбит, алтыспыт дьонун уонна аймахтарын, оҕолорун истиҥ ахтыылара хомуллан киирдэ.

Ааптар бу кинигэни өбүгэлэрин, аймахтарын ааттарын үйэтитээри, билиҥҥи уонна кэлэр көлүөнэ ыччаттарга анаан суруйда

Кинигэҕэ «Өтөх төҥүргэстээх, сурт кэриэстээх» диэн саха өһүн хоһооно мээнэ этиллибэтэх. Көһөрүллүүттэн эргиллэн еэлбит эдэркээн кыргыттар алаһа дьиэни тэринэн, ыал ийэтэ буолан, оҕону-урууну тэниппиттэрэ. Герой ийэлэр уонна сэттэттэн үөһээ оҕолоохтор ааттара үйэтитиллэн киирдэ.

Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.

Бу кинигэҕэ Балбаара — Дыдаева Варвара Николаевна олоҕун туһунан сэһэргээһин буолар. Сүрүн геройдар балтылыы Балбааралаах Балаайа буолаллар. Арыылаах алааска ньир-бааччы сириэдийэн олорбут олохторун, Аҕа дойду сэриитэ, сут-кураан төрөөбүт буордарыттан күүс өттүнэн хоту көһөрүллүү огдолуппута. Олохторун былаһын тухары, саамай ыарахан даҕаны кэмнэргэ, санааларын түһэрбэккэ, куттарын-сүрдэрин сүтэрбэккэ, отуордарын хамсаппакка, көрдөрүн-көрүдьүөстэрин, бэтиэхэлрин-бэһэлээйдэрин ыһыктыбакка олорон ааспыттара кэпсэнэр. Сэһэн алта түһүмэххэ араарыллыбыт кыра-кыра лоскуй ахтыы кэпсээннэртэн турар. Сырдатыллар геройдар олохторо, кинилэр үүнэр-үөскүүр кэнэҕэски ыччаттарыгар өйдөбүнньүк буоларын таһынан, олорон ааспыт көлүөнэ олоҕун-дьаһаҕын туһунан билиини ылалларыгар, бэйэлэрин олохторун оҥостоллоругар, ыарахаттары туоруулларыгар, олоххо сыһыаннарыгар туһалаах буолуо диэн санаанан суруллубут.

Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.

Кинигэҕэ норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, Саха Республикатын Бочуоттаах ветерана А.Е.Макаров Сылаҥ нэһилиэгин, Хатыҥнаах алааска төрөбүт-үөскээбит төрүттэрин, кинилэр оҕолорун тустарынан бэйэтэ суруйбут уонна хомуйбут матырыйааллара киирдилэр.

Кинигэ эдэр көлүөнэ төрүттэрин үөрэтиигэ, Аҕа дойду сэриитигэр кыттыбыт, сэрии толоонугар охтубут буойуттары, үтүө үлэһит дьонун үйэтитиигэ дьоһун хардыы буолар.