Петров Василий Егорович — Айыл

     Василий  Егорович Петров  1948 сыллаахха кулун тутар 3 күнүгэр Чурапчы оройуонугар Хайахсыт нэһилиэгэр аҕыс оҕолоох Александра Петровна уонна Егор Архипович Петровтар диэн колхозтаах дьиэ кэргэнигэр үһүс оҕонон күн сирин көрбүтэ. 1955 сыллаахха Хайахсыт сэттэ кылаастаах оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ. 1967 сыллаахха Дириҥҥэ орто оскуолатын бастакынан үрүҥ көмүс мэтээлинэн бүтэрбитэ.1968 сыллаахха Саха государственнай университетын физико – математическай факультетыгар киирэн үөрэнэ сылдьан, доруобуйатынан тохтообута. 1969 сыллаахтан Дириҥҥэ детсадка музыкальнай салайааччынан 2010 сыллаахха диэри үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Василий Егорович олорор дэриэбинэтин туһунан «Дириҥнээх Чычааһым үрдүгэр» диэн бэйэтин тылыгар бастакы ырыатын айан агитзона концердарыгар ыллаабытын көрөөччүлэр сөбүлээбиттэрэ. Онтон эр ылан мелодия айарга холоммута.

         1972 сыллаахха «Саҥа олох» хаһыакка бастакы «Хатыҥнар» диэн хоһооно бэчээттэнэн тахсыбыта.  П. Дмитриев тылларыгар «Туллукчаан», Калистрат Еремеев тылларыгар «Мин эһэм» ырыаларын айан детсад оҕолоругар ыллаппыта. Николай Харитонов тылларыгар «Комсомолум миэхэ» ырыата «Эдэр коммунистка» бэчээттэммитэ.Василий Петров 60-ча ырыа ааптара, «Ырыа — олох аргыһа», «Ыллаа-туой, эдэр саас», «Чугдаар, чугдаар, чуораан», «Чуопчаара ыллыабын», «Мэник мээчик» ырыанньыктарга киирбиттэрэ. 1992 сыллаахтан мелодистар түмсүүлэрин чилиэнэ, онтон 1995 сыллаахха мелодист аатын иҥэрбиттэрэ. 1998 сыллаахха «Туллукчаан» диэн оҕо саадын уонна оскуола оҕолоругар аналлаах ырыанньыга бэчээттэнэн тахсыбыта. Василий Петров «Ohyop» диэн эдэр ааптардар кинигэлэригэр 20-чэ хоһооно, «Сир астара» диэн кыра саастаах оҕолорго хоһооннорун хомуурунньуга, «Чурапчы алдьархайа» ахтыы кинигэҕэ «Көһүү» поэмата бэчээттэнэн тахсыбыттара. Василий Петров хоһоонноро улуус, өрөспүүбүлүкэ хаһыаттарыгар тиһигин быспакка бэчээттэммиттэрэ. 1998 с. «Олбуор олохтоохторо» кинигэтэ, «Туллукчаан» оҕолорго аналлаах ырыанньыга, 2003 с. «Алаас кыыһа», 2004 с. «Кынаттаах санаа», 2011 с. «Ситтэрбэтэх саҕахтар» кинигэлэрэ күн сирин көрбүттэрэ. Василий Егорович олус кытаанах санаалаах, эрдээх сүрэхтээх буолан ыарахан ыарыыны сүгэһэр да гыннар, ырыа айан, хоһоон суруйан алыптаах айар үлэ аартыгынан туппут тэһиинин төлө ыһыктыбакка, айылҕа анаабыт иэйиитинэн үрдүк таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. 2003 сыллаахха айымньылаах үлэтэ үрдүктүк сыаналанан «СӨ култууратын туйгуна» аат иҥэриллибитэ.

Айымньылара

Сир астара : кыра саастаах оҕолорго хоһоонноро / Т. Е. Шапошникова ойуулара. Дьокуускай: Бичик, 1995. – 24 с.

Туллукчаан: детсад уонна оскуола оҕолоругар аналлаах ырыанньык. — Дьокуускай, 1998. — 44 c.

Алаас кыыһа : хоһооннор / худ. С. Шилова. — Дьокуускай: Бичик, 2003. – 24 с. Аймаһыйбыт хатыҥнар далбаатаһа хаалтара : хоһооннор. — Дьокуускай: Бичик,2005.-32 c.

Олбуор олохтоохторо, 1998.

Кынаттаах санаа: хоһооннор. — Дьокуускай: Бичик, 2004. – 64 с.

Ситтэрбэтэх саҕахтар : хоһооннор / И.С. Пинигин уруһуйа. – Чурапчы : РИХ «Саҥа олох, 2010. – 103 с.

Үтүөкэн бу дойдуга : хоһооннор, тылбаастар, анабыллар / [хомуйан оҥордо М. Н. Петрова]. — Дьокуускай: Бичик, 2013. — 240 с.

Көһүү : поэма // Чурапчы алдьархайа : ыстатыйалар, докумуоннар, ахтыылар, уус- уран айымньылар / В. Р. Андросов уруһуйа. — Дьокуускай, 1993. – С. 237-242.

Тииттэр – олох тулааһыннара : хоһоон // Ohyop. – Дьокуускай, 1994.

 Сааскыга тиийиэхпит; Мичээр күнүм барахсан ; Чурапчыбын таптыыбын; Ымсыырабын; Чараҥҥа; Кулунчугум : хоһооннор // Үргэл: хомуурунньук / киирии тылы суруйда лит ред. В. А. Тарабукин. — Дьокуускай, 2006. – С. 95-100. – (Олоҥхо дойдутун айар түмсүүлэрэ).

Иччитэх алааска санаа : хоһоон // Көһөрүллүү суостаах сылларыгар /Д. П.Чечебутов ; ред. А. Д. Чечебутова. — Чурапчы, 2015. – С. 51-52.

Кыргыттар : хоһоон // Саҥа олох. Чурапчы. — 1972. — Алтынньы 14 к. — С. 4.

Хатыҥнар : хоһоон // Саҥа олох. – Чурапчы. Чурапчы. — 1972. От ыйын 22 к. — С. 4.

Оскуолабар; Тиһэх чуораан: хоһооннор // Бэлэм буол. — 1990. – От ыйын 24 к.

Пионерскай агитбригада : хоһоон // Бэлэм буол. – 1990. – От ыйын 28 к.

Өтөх; Кылгас хоһооннортон : хоһооннор // Чолбон. – 1993. –№ 9. – С. 146-153.

Хайахсыт; Көтүн!; Ыра санаа; Эйиигин саныыбын ; Сибэкки; Эһиэхэҕэ ; Оҕо сааһым; Күһүҥҥү күн күлбүтүнэн; Күөх хонууга таалалыыбын ; Бардаххыт дии эргийбэттии : хоһооннор // Саҥа олох. Чурапчы.- 1993. — Атырдьах ыйын 14 к. – С. 3. — —

Хайалар; Хаампыт киһи баар ини; Таптал намчы саламатын; Ол эрэн ; Өтөх ; Кылгас : хоһооннор // Чолбон. 1993. — № 9. – С. 146-153.

Хайалар; Хаампыт киһи баар ини; Таптал нарын саламатын; Ол эрэн ; Поэт  оҕолорго бэлэҕэ; Хаптаҕас; Дьэдьэн: хоһооннор // Саҥа олох. — Ахсынньы 30 к. – 1995. — С. 3.

Далан кэриэһигэр ; Өлбөөдүйбэт мэнэ; Ымыы; сайынны күн : хоһооннор // Чолбон. – 1997. – № 9. – С. 60-61

Биэс уон сааска; Сиэним; Хайахсытым барахсан : хоһооннор // Саҥа олох. Чурапчы. – 1998. – Муус устар 11 к. — С. 2.

Пушкиҥҥа : хоһоон// Саҥа олох. — Чурапчы. – 1999. – Ахсынньы 9 к. – С. 3.

Тыһыынча сыл тылбытыгар : хоһооннор // Саҥа олох. Чурапчы. – 1998. – № 9. – С. 63-65.

Пушкиҥҥа ; Ырыаһыкка; Сиккиэрчээним; Ойуу-бичик айылҕа; Охтума!; Аал уоппар ; Сайылык; Олох суола : хоһооннор // Чолбон. – 1999. –№12. – С. 46-61.

Кыайыы күнүн оһуокайа : хоһоон // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2000. — Бэс ыйын 19 к. – С. 3.

Таптыыр сахам тылынан ; Оо, дьикти да этэ ; Ыйдаҥа ; Ыксаама ; Ахтар сиргин сэрэйэн; Билэн айдаҕа; Икки ардыларынан; Үйэ бүтүүтүгэр : хоһооннор // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2000. – Атырдьах ыйын 19 к. – С. 7.

Эмчиттэргэ эҕэрдэ : хоһоон // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2000. — Ыам ыйын 25 к. — С.4

Ньургуһуннар ; Оо, дьикти да этэ ; Ыксаама; Сайын кэлиитигэр санаа; Икки ардыларынан; Билэн айдаҕа; Таптыыр сахам тылынан : хоһооннор // Чолбон. — 2001. -№ 5. — С. 39-41.

Силис уонна чыпчаал : үгэ // Сана олох. — Чурапчы. — 2002. – Бэс ыйын 18 к. – С. 3.

Тунаарар туналҕан ол ыйы ; Арахсыы; Эйиигин саныыбын ; Эйигинэ суох ; Тоҕо? ; Киһи бу сиргэ сылдьыахтаах : хоһооннор // Чолбон. – 2002. – № 9. – С. 57-59.

Эрилик унуоҕар санаа : хоһоон // Саҥа олох.-  Чурапчы. — 2002. — Бэс ыйын 18 к. — С. 3.

Бүгүн Маай! : хоһоон // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2003. — Ыам ыйын 1 к. – С. 2.

Даланы талан; Эдэргиттэн; Кулунчугум : хоһооннор // Саҥа олох. — Чурапчы. 2003. – Кулун тутар 25 к. – С. 2.

Илии-атах оонньуулара : хоһоон // Саҥа олох. – Чурапчы. – 2003. – Балаҕан ыйын 25 к. — С. 3.

Оһуокай : хоһоон // Саҥа олох. — Чурапчы. – 2003. – Алтынньы 7 к. – С. 3.

Саха баарын тухары : хоһоон // Чолбон.- 2003. — № 11. – С. 8-10.

Убайбын : хоһоон // Саҥа олох. Чурапчы. 2003. — Балаҕан ыйын 18 к. — С. 2.

Чурапчыттан Дириҥҥэ диэри : хоһоон // Саҥа олох. – Чурапчы. – 2003. – Алтынньы 21 к. – С. 2.

Сомоҕоҕо: хоһоон // Саҥа олох. Чурапчы. — 2005. — Тохсунньу 4 к. — С. 3.

Саҕахха; Аныгы сахаҕа ; Күн сирэ ; Мин сулуһум; Өйбүттэн тахсыбаккабын; Таптал мастары кэрийбэт ; Улууканнаах идэ; Саха ыалыгар киирбиттии сананан: хоһооннор // Чолбон. — 2006. — N11. — С. 74-76.

Аттаах киһи : хоһоон // Чолбон. – 2007. – № 9. – С. 44.

Мичээр : хоһоон // Чолбон. – 2007. –№ 9. – С. 43.

Муҥмут дуу?… : хоһоон // Чолбон. – 2007. –№ 9. – С. 43-44.

Сааскы кэмҥэ : хоһоон // Чолбон. — 2007. — № 9. — С. 42-43.

Саҕахтарбын ситтэрбиэн : хоһооннор // Чолбон. — 2007. — № 9. – С. 42.

Санааларбын кынаттааммын : хоһоон // Чолбон. – 2007. – № 9. – С. 43-44.

Түүл : хоһоон // Саҥа олох — Чурапчы. — 2007. – Алтынньы 21 к. – С. 6.

Халлаан дьоно : хоһоон // Чолбон. — 2007. — № 9. — С. 44.

Хомуспун охсобун : хоһоон // Чолбон. – 2007. – N 9. – С. 44.

Саас : хоһоон // Хардыы : «Саҥа олох» хаһыат сыһыарыыта. – 2010. – Тохсунньу 30 к. – С. 4.

Сүрэхтэн сүппэккин : хоһооннор бөлөхтөрө // Чолбон. — 2010. -№ 10. — С. 41-43.

Алампаҕа : хоһоон // Чолбон. – 2011. – № 11. – С. 74-75.

Аныгы сахаҕа : хоһоон // Чолбон. – 2011. – № 11. – С. 17-18.

Саҕахха : хоһоон // Чолбон. – 2011. –№ 6. – С. 74.

Саха ыалыгар киирбиттии сананан : хоһоон // Чолбон. – 2011. – № 11. – С. 75-76.

Улууканнаах идэ : хоһоон // Чолбон. — 2011. – № 11. – С. 75.

Чурапчым кыысчаана : хоһоон // Саҥа олох. — Чурапчы. – 2011. – Сэтинньи 19 к.-С.1.

Мин уонна Эн; Суох да буол; Күһүөрү сайын : хоһооннор // Чолбон. — 2012. — № 2. — С. 50.

Чурапчыттан күн тахсар : хоһоон // Саҥа олох. Чурапчы. — 2012. — Бэс ыйын 2 к. – С. 3.

Ойдуо; Саха ыала барахсан; Чараҥҥа; Көнүллээрий дуу таптыырбын : хоһооннор // Чолбон. – 2013. – № 2. – 52-53.

Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан

Алаас ырыаһыта — Айыл поэт : ыстатыйалар, ахтыылар / [хомуйан оҥордо П. П. Федоров-Сомоҕо]. — Дьокуускай: Бичик, 2014. – 112 с.

Айылга айар үлэ аартыга арылынна // Хайахсыт : Чурапчы улууһа / хомуйан оҥордо М. А. Герасимова. – Дьокуускай, 2012. – Т. 2. – С. 167-168.

Герасимова, М. А. Петров Василий Егорович –Айыл / М. А. Герасимова // Хоптоҕо нэһилиэгэ / [хомуйан оҥордо М. Н. Корякин]. — Дьокуускай, 2017. — 2-с кинигэ. — С. 473- 474.

Петров Василий Егорович // Тыа сирин культурата : Чурапчы улууһа / М. А. Герасимова. – Дьокуускай, 2004. – С. 199-200.

Петров Василий Егорович-Айыл – РФ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ // Чурапчыттан сириэдийэн / хомуйан оҥордо М. А. Герасимова. — Дьокуускай, 2009. – С. 90-92.

Тумат, С. Поэт олорбута, айбыта… / Сэмэн Тумат // Үтүөкэн бу орто дойдуга : хоһооннор, тылбаастар, анабыллар  /  [хомуйан оҥордо М. Н. Петрова]. — Дьокуускай, 2013. — C. 3-6.

Эверстов, Д. Д. Алаас ырыаһыта // Кынаттаах саастарым / Д. Д. Эверстов Диринскэй. — Дьокуускай, 2003. — С. 126-127.

Аата ааттана туруоҕа : (некролог) // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2012. — Ахсынньы 25 к. – С. 4.

Герасимова, М. А. Айылга айар үлэ аартыга арылынна / М. А. Герасимова-Сэнээрэ // Саха сирэ. – 2007. – Тохсунньу 11к. – С. 8.

Герасимова, М. А. Айылга айар үлэ аартыга арылынна / М. А. Герасимова-Сэнээрэ //Саҥа олох. — Чурапчы. — 2006. — Сэтинньи 9 к. – С. 5.

Данилов, Р. Көмүс балык күрэҕэр : [В. Е. Петров-Айыл Россия Суруйааччыларын сойууһун чилиэнинэн талылынна] / Р. Данилов // Саҥа олох. — Чурапчы. -2006. — Алтынньы 5 к.– С. 2.

Данилов, Р. Сэҥээрдиэ, сэргэхситиэ : [«Кынаттаах санаа» диэн кинигэ туһунан]  Роман Данилов // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2004. — От ыйын 6 к. — С. 3.

Олоҕун аргыһа : поэзия уонна музыка : [В. Е. Петров-Айыл 55 сааһыгар]/ «Чурапчы айар холбоһук», «Дириҥ уоттара» литературнай түмсүү // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2003. — Кулун тутар 4 к. — С. 3.

Сүрэхпитигэр өрүү тыыннаах / «Дириҥ уоттара» түмсүү ; Хоптоҕо нэһилиэгин дьаһалтата // Саҥа олох. — Чурапчы. — 2013. — Тохсунньу 31 к. — С. 2

Федоров. П. П. Сүрэх сөҕүрүйбэт иэйиитинэн : [поэт В. Петров-Айыл 50 сааһыгар] / П. П. Федоров–Сомоҕо // Саҥа олох. – Чурапчы. – 1998. – Муус устар 11 к. – С. 2.