Күн аайы саҥатык олохтон үөрүөххэ
- Олоҕу олорбут эрэ киһи билэр,
Кини умсулҕаннаах ымсыытын,
Кини баҕатын, кини ыар сыанатын.
- Олох биэрэрин тухары
Чымаарыстыыр түктэри:
Кини киһиэхэ
Аҕалыы
Амараҕа ааһыар диэри,
Ылан иһиҥ, ылан иһиҥ
Олох биэрэрин барытын:
Мичилитэр минньигэһин,
Абалаах да аһыытын.
- Олох диэн – теар арената.
Онно биһиги артистарбыт.
Холобур буолар олоҕу айан
Хаалларарга дьаныардаахпыт.
- Күн аайы саҥатык
Олохтон үөрүөххэ,
Күн аайы, сир аайы
Чахчыны көрдүөххэ,
Көрбүтү сонуннук,
Дириҥник өйдүөххэ.
Күн аайы салпакка
Олоҕу таптыахха.
- Олох суолун охсордордоох,
Охсуулаах диэн омнуолаама:
Охсуулаах буолан ордук
Ымсыылаах ээ олох суола.
Суол диэн олох.
Олох биир силиһэ.
Суолу солууллар тыыннаах сүрэхтэр,
Эрчимнээх атахтар күрэхтэһиилэрэ
Кинилэри кэҥэтэр,
Үктэллэрин чиҥэтэр.
- Өбүгэлэргин кэриэстээбит эбит буоллаххына,
Кэлэр кэнчээри ыччаккар кэрэтик ахтыллыаҥ,
Бар дьонуҥ туһугар олорбут эбит буоллаххына,
Бар дьон кэхтибэт кэс тылыгар дуораһыйыаҥ.
- Чуҥкук олох кэрэтиэн
Олорботох да ордук.
Үрдүк үөрүү, хомолто –
Таптыыр сүрэх талаана. ( Семен Данилов)
- Олох – сырдык хараҥалыын, үчүгэй куһаҕанныын,
Саҥа эргэлиин күрэстэһиитэ. (Софрон Данилов)
- Өбүгэлэр ситимнэрэ быстыа суохтаах, оҕолор аҕаларын суолларын салҕыахтаахтар. Аҕалар ситэ оҥорботохторун кинилэр оҥоруохтаахтар. Олох диэн оннук.
- Киһи олоҕо диэн итинник кылгас, дьоло итинник дьоҕус: көмүс туоһахталаах күн уота оонньоон күлүм гынан ааһарын курдук түргэн эбит буоллаҕа (Василий Яковлев-Далан)
- Олох олоруу диэн кэтэһии: өрүү саҥаны, сонуну, соһуччу үчүгэйи, кыаллыбаты, суоҕу. Үксүгэр хаһан да туолбакка, сатаммакка тардыһаҕын, баҕараҕын.
- Дьиҥэр, сирдээҕи олох ис хоһоонунан, дириҥинэн-чычааһынан эрэ сыаналанар. Биир минньигэс түгэн сүүһүнэн сыллааҕар ордук дириҥ, уһун, киэҥ, чиҥ ис хоһоонноох уонна ол иһин ордук күндүтүйүөн эмиэ сөп. Хомойуох иһин, ол барыта ааһан, бүтэн хаалбыта ырааппытын кэннэ дьэ эргитэн саныы, сыаналыы сатыыгын. Саамай абалааҕа баар – орто дойду олоҕо күүгэн курдук эбиитин тугу да баҕарбат, кыайбат, кэрэхсээбэт буолан эрэ баран биирдэ өйдүүгүн.
- Олохтон эрэйимэ олус элбэҕи,
Оонньуурдаах харыйа курдук кини.
Күлүмнээн көрсөр көргө кэлэри
Күн сирэ барыта маннык диирдии. (Савва Тарасов)
- Ыар мүнүүтэ –
Киһи бэйэтин сэнэниитэ,
Үрдүк ыратын таҥнаран
Кып-кыраҕа ымсыырыыта,
Көтөр ыырын кыччатан
«Бу да сөп», — дэниитэ.
Ыар мүнүүтэ –
Дууһа аргыый уолуута,
Кут-сүр сөллүүтэ!
- Кып- кыраттан, быстахтан,
Туолбатах түөн санааттан,
Соло, түгэн суоҕуттан,
Хардары аасыһыыттан,
Саҥата суох хаалбыттан
Олох уостар,
Олох самнар,
Олох тиһиллэр,
Олох тиллэр.
- Олох диэн амтана биллибэт
Биирдэ аһыы, биирдэ ньулуун,
Биирдэ кэрэ, биирдэ дьулаан
Күн ситимэ, хонук ситимэ,
Сыл ситимэ, үйэ ситимэ… (Наталья Харлампьева)
- Мал биһигиттэн уһун үйэлэниэ,
Мал кэннибититтэн саҥата суох күлүө…
Олох уонна өлүү…
Өлүү уонна сүтүү.
Бу көстөртөн сүтүү,
Көстүбэккэ умсуу…
Мал быыһыттан сүтүү –
Тыыныҥ быстан көтүү –
Ол буоллаҕа өлүү
Дойдутугар көһүү. (Наталья Михайлева- Сайа)
- Талаһар саҕахтаах,
Ыҥырар ыралаах,
Баҕарар баҕалаах;
Кэрэни долгуйа кэтэһэр,
Үтүөнү эрэнэ күүтэр буоллахха –
Олох олорор
Олус да судургу…
- Биир тымтык умайан бүтэринии –
Киһи олоҕо эчи кылгаһын…(Семен Маисов)
- Өйдөөхтүк олох олоруу –
Быыһыаҕа биһигини алдьархайтан, алҕастартан.
- Сатарыйбыт өй-санаа
Олоҕу бутуйар
Албаһа араас.
- Олох олоруу –
Сир тыйыс кыһынын тулуйуу,
Сир куйаас сайыныгар буһуу.
Олох олоруу –
Санаа алҕастарыгар
Кыһыылаахтык мунуу,
Таптал татакайыгар
Сүрэхтиин, сүрэллиин
Кулут буолуу… (Саргы Куо)
- Олох очурдарын тулуйбакка киһи аһыы ууга умсар, оччоҕо ийэ кут айманар, муҥур уһукка тиийэ барыан сөп. Биирдэ бэриллэр олох чаҕылхай уоттаах күнүн арыгы күлүгэр күлүгүрдүбэккэ, сырдыгы эрэ ыралаан, үтүөнү эрэ үөрэтэн олордорбут ханнык. (Мандар Уус)
- Ааспыт хомолтону, хоргутууну тиһэ сылдьыы – кэскилэ суох дьыала. (Айталина Никифорова)
- Ырааһы, сырдыгы ыралаан, олох үтүө, үчүгэй өттүн таба көрүү кыайыылаах буола турарыгар эрэнэрбит тухары барыта үчүгэй буолуо. (Галина Нельбисова)