Ким да умнуллубат, туох да умнуллубат!
Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар Чурапчы улууһа ордук улахан охсууну ылбыта күн бүгүҥҥэ диэри сүрэх оспот бааһа, үйэлэргэ умнуллубат улуу кутурҕан. 1942 сыл атырдьах ыйын 11 күнүнээҕи 213№-дээх уурааҕар олоҕуран, Чурапчы оройуонун колхуостарын суһаллык, Хоту, балык булдугар көһөрөргө күһэйбиттэрэ. Биһиги улуустан 41 колхуос, 5318 киһилээх 1850 хаһаайыстыбаны, төрөөбүт төрүт буордарыттан күүс өттүнэн күһэйэн – Кэбээйи, Булун, Эдьигээн оройуоннарыгар өлөр-өһөр дьылҕаҕа уураахтаабыттара. 41 колхуостан үгүстэрэ хоргуйан, аҥардара ситэри тиийбэккэ эрэ аара тоҥон, охтон, буурҕаҕа мунан, өлбүттэрэ, сүппүттэрэ. Бу сыыһа дьаһал «Чурапчы алдьархайа» диэн Саха сирин историятын харах уулаах кэрчигэ буолар. Улууспут историятын ыар чахчытын ахтар, кэриэстиир, үйэтитэр, үүнэр көлүөнэҕэ тириэрдэр биһиги ытык иэспит. Билиҥҥи уонна кэлэр көлүөнэлэргэ историяны көһөрүллүү кыттыылаахтарын ахтыылара уонна кыраайы үөрэтээччилэр өр сылларга хомуйан, суруйан хаалларбыт кинигэлэрэ кэрэһэлииллэр
Күндү ааҕааччыларбыт ! Көһөрүллүү 83 сылынан ол суоһар сыллар кыттыылаахтарын кинигэлэргэ киирбит ахтыыларыттан истиҥ!
Ахтыылары аахтылар Чурапчы култууратын уонна Е.А. Борисов аатынан киин библиотека үлэһиттэрэ: Айталина Смирникова, Айылгы Пинигина, Иван Бушков, Мария Васильева, Ольга Эверстова, Мария Пестерева
Ахтыылар ылыллыбыт кинигэлэрэ:
- «Чурапчы алдьархайа». Ыстатыйалар, докумуоннар, ахтыылар, уус-уран айымньылар. -Дьокуускай, 1993с.
- Харах уулаах ахтыылар / хомуйан оҥордо Д.П. Чечебутов. — Дьокуускай : Бичик, 2002. — 304с.