Хадаар нэһилиэгэ

Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар өлбүт буойуннарга пааматынньык (1941-1945 сс.)

Тутуллубут сыла:  1970 с., турар сирэ: Үрүҥ Күөл сэл.

Ааптардар: Лукин Иван Семенович и Никонов В. А..

Хадаар нэһилиэгэ Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар

Хадаар нэһилиэгиттэн сэрии сылларыгар Ийэ дойду көмүскэлигэр 140-ча  киһи ыҥырыллыбыта. Кинилэртэн 69 буойун сэрии толоонугар охтубуттара. 70 киһи уоттаах сэрииттэн дойдуларыгар  эргиллибиттэрэ.

                          Хадаар нэһилиэгэ : Чурапчы улууһа / [хомуйан оҥордулар : И.И. Давыдов, М.Н. Дьячковская]. — Дьокуускай : Көмүөл,2016. — 630 с.

Сэрии толоонуттан төннүбэтэхтэрэ:

  1. Адамов Михаил Петрович — 1907с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 32910 полевой почтаҕа түбэспитэ. 1944с. тохсунньу 14 күнүгэр Псковскай уобаласка Великие Луки оройуоҥҥа Черные дэриэбинэ иһин сэриигэ өлбүтэ.
  2. Алексеев Петр Семенович — 1910с.т «Кыһыл кырыс» колхоз. Комсомоллаах. 1941 балаҕан ыйын 7 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 26-е гв СД 75-е гв. сп кыттан Москва анныгар сэриилэспитэ. 1943с. от ыйыгар өлөн Торжок куоракка Богославскай кладбищеҕа көмүллүбүтэ.
  3. Андросов Иннокентий Михайлович —1918с.т. «Октябрь» колхоз. 1941с. балаҕан ыйын 7 күнүгэр барбыта. 1945с. сэтииньигэ сэрии хонуутугар өлбүтэ.
  4. Андросов Петр Сидорович — 1907с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1942с. кулун тутар 16 күнүгэр барбыта. 58-е мех. бригадаҕа кыттан Москва иһин сэ­риилэспитэ. 1943с. тохсунньу 10 күнүгэр Ростовскай уобалас Литвинскай оройуон Гусипса дэриэбинэ иһин сэриигэ өлбүтэ.
  5. Андросов Семен Сидорович 1-191 5с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз, комсомоллаах 1945с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбта. 58-е мех. бригадаҕа кыттан Москва анныгар сэриилэспитэ. Украинаҕа сэрии хонуутугар өлбүтэ.
  6. Андросов Семен Сидорович II — 1920с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр барбыта. 1943с. Старай Русса оройуонугар өлбүтэ.
  7. Анемподистов Василий Елисеевич —1911с.т. «Коммунизм» колхоз. 1943с. бэс ыйын 24 күнүгэр барбыта. 6291-е байыаннай чааска түбэспитэ. 1944с. олунньу 5 күнүгэр Витевскай уобалас Шумлинскай оройуон Партийно дэ­риэбинэ иһин сэриигэ өлбүтэ.
  8. Анемподистов Егор Елисеевич — 1905с.т. Учуутал. 1941с. Мэнэ-Хаҥаласка олорон барбыта. 1942с. балаҕан ыйыгар инники кирбиигэ сылдьан өлбүтэ.
  9. Аиемподистов Егор Сергеевич — 1916с.т. «III интернационал» колхоз. 1943с. күһүн Булунтан барбыта. Полевой почта 23801. 1944 сыл балаҕан ыйыгар бааһырыытыттан Польша сиригэр өлбүтэ.
  10. Ануфриев Иван Иннокентьевич — 1914с.т. 1941с. ынырыллыбыта. 72-с мехбригадаҕа кыттан сэриигэ киирсибитэ. 1945с. муус устар 30 күнүгэр Берлин куоракка сэриилэһэ сылдьан өлбүтэ.
  11. Васильев Иван Петрович -1 916с.т. 1941с. балаҕан ыйын 7 күнүгэр Дьокуускайга счетоводтар курстарыгар үөрэнэ сылдьан барбыта. 66-с мехбригадаҕа түбэһэн сэриилэспптэ. 1945с. тохсунньу 12 күнүгэр Чехословакияҕа Узомарно куоракка Первет селоҕа өлбүтэ.
  12. Владимиров Василий Васильевич — 1919с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. балаҕан ыйын 14 күнүгэр барбыта. 23873№-дээх полевой почтаҕа түбэспитэ. 1943с. кулун тутар 18 күнүгэр Новгородскай уобалас Старорус­ский оройуон Пена дэриэбинэҕэ өлбүтэ.
  13. Гермогенов Василий Евсеевич — 1899с.т. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 1944с. балаҕан ыйыгар сэрии хонуутугар өлбүтэ.
  14. Гермогенов Герасим Михайлович — 1901с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр барбыта. Сталинград сэриитигэр киирсибитэ. 1942 с. балаҕан ыйын 6 күнүгэр онно өлбүтэ.
  15. Гермогенов Данил Федорович — 1906с.т. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 285-с СП түбэһэн сэриигэ киирсибитэ. 1942с. атырдьах ыйын 25 күнүгэр сэрии хонуутугар өлбүтэ.
  16. Григорьев Григорий Сидорович — 1918с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр барбыта. 5-с кавалерийскай полкаҕа кыттан Мо­сква иһин сэриигэ киирсибитэ. 1943с. сэриилэһэр хонууга өлбүтэ.
  17. Григорьев Николай Сидорович — 1920с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта.5-с кавалерийскай полкаҕа түбэһэн Москва анныгар сэриилэһэ сылдьан өлбүтэ.
  18. Давыдов Дмитрий Наумович — 1912с.т. «Кыһыл сардаҥа» колхоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 1941с. Москва анныгар сэриилэһэ сылдьан өлбүтэ.
  19. Дмитрьев Василий Николаевич — 1918с.т. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 5-с кавалерийскай полкаҕа түбэһэн Москва анны­гар сапер быһыытынан сэриигэ киирбитэ. 1942с. олунньу 8 күнүгэр өлбүтэ.
  20. Дьячковскай Гаврил Дмитрьевич — 1922с.т. «III интернационал» колхоз.1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр барбыта. 19-с туспа хайыһар биригээдэтигэр түбэһэн 1943с. олунньу 23 күнүгэр Ильмень күөллээҕи трагедияҕа өлбүтэ. Заднее Поле дэриэбинэҕэ көмүллүбүтэ.
  21. Дьячковский Петр Васильевич — 1917с.т. «Октябрь» колхоз. Комсомоллаах. 1941с. балаҕан ыйын 7 күнүгэр барбыта. 1944с. сэрии хонуутугар өлбүтэ.
  22. Егоров Семен Романович — 1902с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 362-с СП түбэһэн Сталинград иһин сэриигэ киирсибитэ. 1943с. тохсунньу 11 күнүгэр Ростовскай уобалас Россошамскай оройуон Чумаковка дэриэбинэтигэр өлбүтэ.
  23. Елисеев Егор Петрович I — 1899с.т. «III интернационал» колхоз. 1943с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Сталинград иһин сэриилэспитэ. 1942с. балаҕан ыйыгар сэриилэһэ сылдьан өлбүтэ.
  24. Елисеев Егор Петрович П — 1904с.т. 1941с. балаҕан ыйын 7 күнүгэр бар­быта. Смоленский уобалас Велиж куоракка сэриилэһэ сылдьан өлбүтэ.
  25. Елисеев Михаил Иннокентьевич — 1919с.т. комсомоллаах. Сельпоҕа үлэлии олорон 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 1943с. бэс ый­ыгар Смоленскай уобалас Великие Луки иһин өлбүтэ.
  26. Еремеев Егор Романович — 1915с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 181-с саппаас чааска түбэспитэ. Сэриилэһэ сылдьан ыалдьан 1943с. ыам ыйын 20 күнүгэр өлбүтэ. Серпухов куоракка (Московскай уобалас) көмүллүбүтэ.
  27. Еремеев Петр Романович — 1920с.т. 1942с. балаҕан ыйын 29 күнүгэр Ал­дан военкоматынан ынырыллыбыта. 69-с СД 415-с СП түбэспитэ. Смолен­скай уобалас Кожанова дэриэбинэ иһин сэриигэ өлбүтэ.
  28. Заболоцкай Николай Григорьевич — 1904с.т. «III интернационал» кол­хоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 кунугэр барбыта. 5-с кавалерийскай полкаҕа түбэспитэ. Өстөөх төгүрүктээһинигэр тубэһэн 1942с. олунньу 8 күнүгэр өлбүтэ.
  29. Иванов Павел Григорьевич — 1900с.т. «Коммунизм» колхоз. 1942с. бэс ыйыгар барбыта. 315-с СД 362-с СП кыттыбыта. Ростовский уобалас Кременскэй хутор иһин сэриигэ 1943с. тохсунньу 21 күнүгэр өлбүтэ.
  30. Иванов Семен Гаврильевич — Чэмпээйэп уола — 1901с.т. «Коммунизм» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 252-с СД 932-с СП кыттан Сталинград куораты көмүскээбитэ. 1944с. тохсунньу 14 күнүгэр Гомелевскай уобалас Добруш куорат иһин сэриигэ өлбүтэ.
  31. Карпов Афанасий Прокопьевнч — 1915с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-с туспа хайыһар биригээдэтигэр кыттан сэриигэ киирсибитэ. Кэлин 1944с. тохсунньу 12 күнүгэр сэриилэһэ сылдьан өлбүтэ. Калининскай уобалас Стойка дэриэбинэтигэр көмүллүбүтэ.
  32. Карпов Василий Прокопьевич — 1925с.т. 1943с. бэс ыйыгар Алаҕарга продавецтыы олорон барбыта. Дойдутугар эргиллибэтэҕэ.
  33. Кондратьев Егор Афанасьевич — 1917с.т. ЯНВШ выпускнига. 1941с. балаҕан ыйын 7 күнүгэр Дьокуускайтан ыиырыллыбыта. Младшай лейте­нант. 65-с СП 143-с СД түбэһэн сэриилэспитэ. 1944с. кулун тутар 18 күнүгэр өлбүтэ.
  34. Ксенофонтов Василий Николаевич — 1916с.т. партия чилиэнэ. 1942с. атырдьах ыйын 21 күнүгэр Одьулуун нэһилиэк сэбиэтин председателинэн үлэлии олорон барбыта. 153-с туспа стрелковай биригээдэҕэ түбэспитэ. Смолепскай уобалас Гжитскай оройуонун Подвязки дэриэбинэ иһин сэрии­гэ 1943с. кулун тутар 5 күнүгэр өлбүтэ.
  35. Кузьмин Иван Петрович —1909с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-с туспа хайыһар биригээдэтигэр түбэспитэ. 1943с. сэриилэһэр хонууга өлбүтэ.
  36. Лукин Иван Иннокентьевич — 1920с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. балаҕан ыйын 29 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Сэриилэһэ сылдьан өлбүтэ.
  37. Луковцев Афанасий Афанасьевич — 1903с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүтэр барбыта. 5-с кавалерийскай полкаҕа түбэһэн Москва көмүскэлин иһин сэриигэ кыттыбыта. 1942с. олунньуга онно өлбүтэ.
  38. Луковцев Михаил Дмитрьевич — 1911с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүтэр ыиырыллыбыта. 58-с механизированпай биригээдэҕэ түбэспитэ. 1943 с. тохсунньу 13 күнүгэр Ростовскай уобалас Дядино дэриэбинэҕэ өлбүтэ.
  39. Луковцев Николай Дмитрьевич — 1913с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 5-с кавалерийскай полкаҕа түбэһэн Москва иһин сэриигэ кыттыбыта. Онио өлбүтэ.
  40. Михайлов Дмитрий Николаевич- 191 Зс.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 5-е кавалерийскай полкаҕа кыттан Москва куорат көмүскэлин иһин сэриилэспитэ. Онно өлбүтэ.
  41. Михайлов Николай Николаевич — 1918с.т. «Кыһыл сардаҥа» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр Одьулуунтан ыҥырыллыбыта. 19-е туспа хайыһар биригээдэтигэр түбэһэн 1943с. олунньу 23 күнүгэр Ильмень күөл сэриитигэр өлбүтэ.
  42. Нестерев Михаил Гаврилович — 1903с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 252-с СД 932-с СП кыттан Сталин­град иһин сэриилэспитэ. 1942с. балаҕан ыйыгар онно сылдьан өлбүтэ.
  43. Осипов Василий Петрович — Баайыстаан — 1901с.т. «Коммунизм» колхоз. 1942с. балаҕан ыйын 29 күнүгэр барбыта. 388 полевой почтаҕа сулууспалаабыта. 1943с. кулун тутарга ыараханнык бааһырбыта. Ол бааһырыытынан кулун тутар 28 күнүгэр өлбүтэ. Смоленскай уобалас Гжатскай оройуон Паш селоҕа көмүллүбүтэ.
  44. Осипов Петр Петрович — 1921с.т. Комсомоллаах. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Москва анныгар сэриилэһэ сылдьан ыараханнык бааһырбыта. 1942с. муус устарга Казань куоракка эмтэнэ сьгган өлбүтэ. Арскай кладбищеҕа көмүллүбүтэ.
  45. Осипов Семен Егорович — 1904с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 252-с СД 932-с СП түбэһэн Сталинград иһин сэриилэһэ сылдьан 1942с. ахсынньыга өлбүтэ. «Сталинград обороната» мэтээллээх.
  46. Павлов Алексей Васильевич — 1 91 Ос.т. «III интернационал» колхоз. 1941с. барбыта. 1942с. Сталинград иһин сэриигэ өлбүтэ.
  47. Петров Василий Константинович — 1901с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 252-е СД 932-е СП түбэспитэ. 1942с. алтынньы 3 күнүгэр Сталинград иһин сэриигэ бааһырбыта. Ол бааһырыытынан өлбүтэ. «Сталинград обороната» мэтээллээх.
  48. Протодьяконов Афанасий Федорович — 191 Ос.т. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр барбыта. Москва анныгар Тула-Калуга сэриитигэр кыттыбыта. 1943с. муус устарга өлбүтэ.
  49. Протодьяконов Михаил Николаевич — 1920с.т. «Октябрь» колхоз. 80-е туспа тимир суолу көрөр-истэр биригээдэтигэр сылдьан, 1942с. от ыйын 27 күнүгэр Кантемировкаҕа билиэн түбэспит. 1942с. балаҕан ыйын 27 күнүгэр Германияҕа Зарлица лааҕырга өлбүт.
  50. Протодьяконов Никита Васильевич — 1921с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. бэс ыйыгар барбыта. 21-е туспа хайыһар биригээдэтигэр түбэспитэ. 1074-е СП разведчигынан сэриилэһэ сылдьан 1943с. кулун тутарга бааһырбыта. 2996№-дээх ЭГ эмтэнэ сытан 1943с. ыам ыйын 14 күнүгэр өлбүтэ. Владимирскай уобалас Коврове куоракка өлбүтэ.
  51. Протодьяконов Николай Тарасович — 1911с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйын 24 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 108-с СД 311 -с гв СП кыттыбыта. 1945с. муус устар 14 күнүгэр Австрияҕа Фюрстенфелда куорат иһин сэриигэ өлбүтэ.
  52. Протодьяконов Семен Лукич — 1910с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-е туспа хайыһар биригээдэтигэр түбэспитэ. 1943с. олунньу 23 күнүгэр Ильмень күөл трагедиятыгар түбэһэн өлбүгэ.
  53. Романов Михаил Дмитриевич — 191 Ос.т. «Коммунизм » колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 1942с. ахсынньыга Сталинград сэриитигэр өлбүтэ.
  54. Софронов Василий Павлович — 1900с.т. «Коммунизм» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Сталинград сэриитин кэнниттэн 315-е СД 362-е СП түбэспитэ. 1943с. тохсунньу 11 күнүгэр Ростовскай уобалас Чумаково дэриэбинэ иһин сэриигэ өлбүтэ.
  55. Софронов Дмитрий Дмитриевич — 1893с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Сталинград сэриитигэр уонна 13-е гв СД 265-е СП түбэспитэ. 1942с. балаҕан ыйын 27 күнүгэр Сталинград иһин сэриигэ өлбүтэ.
  56. Спиридонов Иннокентий Ильич — 1923с.т. «Октябрьский революция» колхоз. 1942с. балаҕан ыйын 29 күнүгэр барбыта. 19-е СД 315-е СП түбэспитэ. 1943с. кулун тутар 24 күнүгэр Харьковскай уобалас Печенега дэриэбинэ иһин сэриигэ өлбүтэ.
  57. Степанов Гаврил Лукич — 191 бил. «Кыһыл кырыс» колхоз. Комсомоллаах. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-е туспа хайыһар бири­гээдэтигэр кыттан Ильмень күөлгэ сэриилэспитэ. Билиэн түбэһэ сылдьыбыта. 1945с. ахсынньы 13 күнүгэр Илиҥҥи Пруссияҕа Инстербург куоракка тыҥатынан ыалдьан өлбүтэ. Сэрии быдан кэнниттэн.
  58. Степанов Иннокентий Алексеевич — 1921с.т. «III интернационал» колхоз. Комсомоллаах. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-е ту­спа хайыһар биригээдэтигэр түбэспитэ. 1943с. олунньу 23 күнүгэр Ильмень күөлгэ өлбүтэ.
  59. Степанов Николай Афанасьевич — 1905с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1941 с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 5-е кавалерийскай полкаҕа түбэһэн Москва көмүскэлин иһин сэриигэ 1941с. сэтинньигэ өлбүтэ.
  60. Сукнов Никита Васильевич — 1907с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Сталинград иһин сэриигэ киирсэн 1942с. алтынньыга онно өлбүтэ.
  61. Тарасов Семен Гаврильевич — 1917с.т. 1941с. ыҥырыллыбыта. 95-с СИ түбэспитэ. 1943с. алтынньы 11 күнүгэр Сумскай уобалас Шасткинскай оройуон Собич село иһин буолбут сэриигэ өлбүтэ.
  62. Тимофеев Иван Петрович — 1921с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйын 24 күнүгэр барбыта. 36-с армия 210-с СД 644-с СП түбэһэн Япония сэриитигэр киирсибигэ. 1945с. атырдьах ыйын 13 күнүгэр Хайлар куорат аэро­дром оройуонугар сэрии хонуутугар өлбүтэ.
  63. Феофанов Павел Егорович — 1919с.т. «III интернационал» колхоз. 1941с. алтынньыга Дьокуускайтан ыҥырыллыбыта. Танкист. 3 төгүл бааһырбыта. 1944с. бэс ыйын 16 күнүгэр Одесскай уобалас Боробой I село иһин сэриигэ өлбүтэ.
  64. Феофанов Тимофей Егорович — 1921с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-с туспа хайыһар биригээдэҕэ кыттан 1943с. олунньу 23 күнүгэр Ильмень күөл сэриитигэр өлбүтэ.
  65. Филимонов Афанасий Гаврильевич — 1912с.т. «Кыһыл сардаҥа» кол­хоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 160-с СД 1297-с СП түбэспитэ. 1943с. олунньу 20 күнүгэр Смоленскай уобалас Износкинскай оройуон Захарова дэриэбинэ иһин сэриигэ өлбүтэ.
  66. Фомин Михаил Гаврильевич — 1909с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр барбыта. 5-с кавалерийскай полкаҕа түбэһэн Москва анныгар сэриилэһэ сылдьан 1941с. сэтинньигэ өлбүтэ.
  67. Харитонов Василий Венедиктович — 1897с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Сталинград сэриитин кэнниттэн 729-с СП 145-с СД түбэһэн сэриилэспитэ. 1943с. олунньу 3 күнүгэр Витевскай уобалас Ржавичскай оройуон Гаврики дэриэбинэ иһин сэриигэ өлбүтэ. (уола Егор Васильевич).
  68. Харитонов Егор Васильевич — 1919с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйын 24 күнүгэр барбыта. 339-с СД кыттан Керчь куорат иһин сэриигэ 1944с. тохсунньу 20 күнүгэр өлбүтэ. (Аҕата Василий Венедиктович).
  69. Чичигинаров Дмитрий Ильич — 1918с.т. 1941с. балаҕан ыйын 7 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Москва аннынааҕы сэриигэ 1942с. сэтинньи 20 күнүгэр өлбүтэ.
  70. Чичигинаров Петр Ильич — 1921с. «Октябрь» колхоз. Комсомоллаах. 1942с. балаҕан ыйын 29 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-с СД 315-с СП түбэһэн сэриигэ киирсибитэ. 1943с. кулун тутар 12 күнүгэр Харьков куорат иһин сэриигэ өлбүтэ.

Үлэ фронугар сылдьан өлбүттэрэ:

  1. Анемподистов Николай Степанович — 1914с. «Коммунизм» колхоз. 1943с. бэс ыйын 24 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Черемхово шахтаҕа үлэлии сылдьан 1943с. ахсынньыга аварияҕа түбэһэн өлбүтэ
  2. Поисеев Никифор Романович — 191 бс.т. 1942с. балаҕан ыйын 29 күнүгэр Бахсы оскуолатыгар учууталлыы олорон ат үрүүтүгүтэр түбэһэн барбыта. Эргиллибитэҕэ. Хаһан, хайдах өлбүтэ биллибэт.    

Дойдуларыгар эргиллэн кэлбиттэрэ:

  1. Алексеев Василий Осипович — 1919с.т. ЧПУ выпускнига. Учуутал. Пар­тия чилиэнэ. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-с танковай биригээдэҕэ 683-с СП түбэһэн сэриилэспитэ. 4 төгүл бааһырбыта. 1945с. алтынньыга эргиллибитэ 1987с. ыалдьан өлбүтэ. Кыһыл Сулус орденнаах.
  2. Алексеев Петр Осипович — 1911с.т. 1941с. ыҥырыллыбыта. 52-с туспа стрелковай биригээдэҕэ түбэспитэ. 1943с. бааһырбыта. 1943с. олунньуга сулууспа кэмигэр атаҕын үлүппүтэ. 1943с. балаҕан ыйыгар эргиллибитэ. 1981с. өлбүтэ.
  3. Анемподпстов Василий Степанович —1918с.т. «Коммунизм» колхоз. 1943с. бэс ыйын 17 күнүгэр барбыта. 649-с СП түбэһэн Япония сэриитигэр кыттыбыта. 1946с. ыам ыйыгар эргиллибитэ. 1981с. өлбүтэ.
  4. Гермогенов Николай Афанасьевич — 1912е.т. 1942с. кулун тутар 16 күнүгэр барбыта. 1943с. ыалдьан төннүбүтэ. 1987с. өлбүтэ.
  5. Григорьев Николай Семенович — 1920с.т. 1942с. кулун тутар 16 күнүгэр барбыта. Эргиллэн кэлэн Дьокуускайга олохсуйбута.
  6. Григорьев Прокопий Степанович — 1904с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 299-е СД 958-е СД уоняа 362-е СП түбэһэн сэриилэспитэ. 2 төгүл бааһырбыта. 1945с. алтынньыга эргил­либитэ. 1988с. өлбүтэ. Кыһыл Сулус орденнаах. «Сталинград обороната», «Праганы босхолооһун иһин» мэтээллэрдээх.
  7. Давыдов Егор Иванович —1913с.т. 1944с. бэс ыйын 16 күнүгэр барбыта. 105-с мотострелковай батальоҥҥа түбэһэн Япония сэриитигэр кыттыбыта. 1946с. бэс ыйыгар эргиллибитэ. 1984с. өлбүтэ.
  8. Дмитриев Василий Тимофеевич – 191_. 1941с. балаҕан ыйын 7 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 96-с СП түбэһэн сэриигэ киирсибитэ. 1942с. бааһыран 290№-дээх ЭГ эмтэммитэ. 1942с. бэс ыйыгар эргиллибитэ, сотору өлбүтэ.
  9. Дьячковскай Дмитрий Иванович — 1918с.т. «Кыһыл иитиэх» колхоз. 1941с атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 5-с кавалерийскай полкаҕа, 127-сапернай полкаҕа кыттан сэриилэспитэ, 2-тэ бааһырбыта. 1945с. тохсунньуга ыалдьан дойдутугар кэлбитэ.
  10. Дьячковскай Степан Васильевич — 1924с.т. 1943с. атырдьах ыйын 17 күнүгэр барбыта. 91-с СП түбэспитэ. 1947с. кулун тутарга төннүбүтэ. Кэ­лин Дьокуускайга эмтэнэ киирэн баран эргиллибэтэҕэ.
  11. Елисеев Петр Петрович — 1915с.т. комсомоллаах. 1943с. бэс ыйыгар продавеһынан үлэлии олорон барбыта. 41-с гв кавалерийскай полкаҕа кыттан Венгрияҕа тиийэ сэриилэспитэ. 1945с. алтынньыга кэлбитэ. 1967с. өлбүтэ.
  12. Кардашевскай Иван Степанович — 1893с.т. 1943с. атырдьах ыйын 16 күнүгэр барбыта. 1945с. эргиллибитэ. 1970с. өлбүтэ.
  13. Карпов Гаврил Гаврнльевич — 1912с.т. «Октябрь» колхоз. 1944с. бэс ый­ыгар Уус-Майаттан ыҥырыллыбыта. 885-с СП түбэспитэ. 1946с. ыам ыйы­гар кэлбитэ. 1991с. өлбүтэ.
  14. Константинов Иннокентий Никифорович — 1897с.т. «Коммунизм» кол­хоз. Кыһыл бартыһаан. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 362-с СП түбэһэн Сталинград сэриитигэр киирсибитэ, 1943с. инбэлиит буолан кэлбитэ. 1944с. өлбүтэ.
  15. Ксенофонтов Алексей Иннокентьевич — 1915с.т. Уус-Алдан оройуонуттан ыҥырыллыбыта. Аҥар атаҕын быстаран Уус-Алдаҥҥа кэлбитэ. 1962с. өлбүтэ.
  16. Михайлов Николай Романович — 1914с.т. Уус-Майа оройуонуттан ыҥырыллыбыта. 1945с. Япония сэриитигэр кыттыбыта. 1945с. эргиллибитэ. Нуотараҕа олорон 1979с. өлбүтэ.
  17. Михайлов Федор Романович — 1921с.т. ЧПУ выпускнига. Учуутал. Ком­сомоллаах. 1942с. балаҕан ыйын 14 күнүгэр барбыта. 20-с стрелковай биригээдэҕэ түбэспитэ. Ыалдьан 1943с. эргиллибитэ. 1960с. өлбүтэ.
  18. Мухин Михаил Павлович- 1905с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. Дьо-куускайтан ыҥырыллыбыта. 1943с. эргиллибитэ. 1987с. Капитоновкатааҕы инбэлииттэр дьиэлэригэр олорон өлбүтэ.
  19. Нестерев Николай Васильевич — 1925с.т. «Коммунизм» колхоз. Комсомоллаах. 1943с. бэс ыйын 24 күнүгэр барбыта. 141-с туспа ротаҕа кыттан Японияны утары сэриигэ киирсибитэ. 1947с. эргиллибитэ. 1967с. өлбүтэ.
  20. Никитин Афанасий Лаврентьевич — 1916с.т. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр барбыта. 5-с кавалерийскай полкаҕа 274-с СИ түбэһэн Москва куораты көмүскэспитэ. 1945с. алтынньыга кэлбитэ. 1987с. өлбүтэ. «Хорсунун иһин». «Бойобуой үтүөлэрин иһин» мэтээллээх.
  21. Николаев Николай Прокопьевич -. 1905с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 252-с СД 932-с СИ кыттан Ста­линград иһин сэриигэ киирсибитэ. 1943с. олунньуга ыараханнык бааһыран сайын инбэлиит буолан төннүбүтэ. 1965с. өлбүтэ. Албан аат III степенэ орденнаах, «Сталинград обороната» мэтээллээх.
  22. Никонов Иван Николаевич — 1913с.т. ЧПУ выпускнига. Учуутал. 1941с. балаҕан ыйыгар Дьокуускайтан ыҥырыллыбыта. 37-с г в СД. 109-с гв СП түбэспитэ. 1943с. кулун тутар саҕаланыыта Орел куорат иһин сэриигэ бааһырбыта. Рязань куоракка эмтэнэн инбэлиит буолан 1943с. атырдьах ыйыгар кэлбитэ. 1999с. Чакырга олорон өлбүтэ.
  23. Ноев Семен Семенович — 1922с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 20-с туспа хайыһар биригээдэтигэр түбэһэн сэриилэспитэ. 1946с. от ыйыгар эргиллибитэ. 1982с. өлбүтэ.
  24. Осипов Николай Васильевич — 1904с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. балаҕан ыйын 29 күнүгэр барбыта. 252-с СД 924-с СП түбэһэн сэриилэспитэ. 1942с. ахсынньыга Сталинградка бааһырбыта. 1943с. кулун тутарга инбэлиит буолан төннүбүтэ. 1992с. өлбүтэ. «Бойобуой үтүөлэрин иһин». «Сталинград обороната» мэтээллэрдээх.
  25. Осипов Софрон Софронович- 1916с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 20-с туспа хайыһар биригээдэтигэр түбэспитэ. 1943с. атырдьах ыйыгар ыалдьан төннүбүтэ. 1975с. өлбүтэ.
  26. Пирожков Константин Ванифатьевич — 1908с.т. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Райпо сэбиэдиссэйинэн олорон ыҥырыллыбыта. Партия чилиэнэ. 1303-с артиллерийскай полкаҕа түбэһэн сэриилэспитэ. Курскайдааҕы сэриигэ кыттыбыта. 1943с. атырдьах ыйыгар инбэлиит буо­лан төннүбүтэ. 443№-дээх ЭГ эмтэммитэ. 1970с. өлбүтэ.
  27. Пирожков Николай Егорович — 1915с. «Коммунизм» колхоз. 1941с. ыҥырыллыбыта. 1942с. сайын эргиллибитэ. 1943с. бэс ыйыгар иккистээн ыҥырыллан үлэ фронугар түбэспитэ. 1944с. кэлбитэ. 1947с. өлбүтэ. «Хорсунун иһин» мэтээллээх.
  28. Платонов Илья Николаевич — 1909с.т. «Коммунизм» колхоз. 1941с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 31-с сапернай батальоҥҥа. 3-с танковай полкаҕа кыттан сэриигэ киирсибитэ. 1946с. бэс ыйыгар эргиллибитэ. 1994с. Хаҥалас оройуонугар олорон өлбүтэ. Албан аат III степенэ, Кыһыл Сулус орденнардаах.
  29. Протодьяконов Григорий Васильевич — 1911 с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйыгар барбыта. 125-с СП түбэспитэ. 1944с. бааһыран 2086№-дээх ЭГ эмтэммитэ. От ыйыгар дойдулаабыта. 1982с. өлбүтэ.
  30. Протодьяконов Михаил Игнатьевич — 1903с.т. 1943с. бэс ыйыгар барбы­та. 35-с СП түбэспитэ. 1944с. кулун тутарга бааһыран 1019№-дээх ЭГ эм­тэммитэ. 1944с. дойдутугар кэлбитэ. 1946с. өлбүтэ.
  31. Протодьяконов Семен Герасимович — 1920с.т. ЧПУ выпускнига. Учуутал. 1943с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. 644-с СП кыттан Япония сэриитигэр киирсибитэ. 1945с. эргиллибитэ. 1991с. өлбүтэ.
  32. Протодьяконов Семен Николаевич — 1918с.т. «Октябрь» колхоз. 1942с. бэс ыйын 20 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-с туспа хайыһар биригээдэтигэр түбэһэн 1943с. олунньу 23 күнүгэр Ильмень күөл сэриитигэр бааһырбыта. 1943с. ыам ыйыгар инбэлиит буолан төннүбүтэ. 1997с. өлбүтэ. 2787№-дээх ЭГ эмтэммитэ. «Хорсунун иһин» мэтээллээх.
  33. Пинигин Семен Васильевич — 1914с.т. 1944с. сайыи барбыта. Ыскылаакка сулууспалыы сылдьан, инбэлиит буолан 1946с. кэлбитэ. 1951с. өлбүтэ.
  34. Романов Василий Григорьевич —1920с.т. Комсомоллаах. 1941с. атырдьах ыйыгар барбыта. 1942с. ыалдьан төннүбүтэ. Ол сыл ыалдьан өлбүтэ.
  35. Сергеев Петр Романович — 1917с. 1942с. балаҕан ыйыгар Мухтуйаттан Ленскэй оройуонтан барбыта. 3863-е СП түбэһэн Япония сэриитигэр кыттыбыта. 1946с. от ыйыгар кэлбитэ. 1980с. өлбүтэ.
  36. Сизых Серафим Сергеевич — 1908с.т. Уорҕа таҥаратын дьиэтин аҕабыытын уола. 1941с. атырдьах ыйыгар барбыта. Медицинскэй сулууспа капитана. 122-е танковай биригээдэҕэ түбэспитэ. 1947с. демобилизацияланан киин уобаластарга үлэлээбитэ. 1998с. Дьокуускайга олорон өлбүтэ. Кыһыл Сулус орденнаах, «Бойобуой үтүөлэрин иһин», «Ленинград обороната», «Венаны ылыы иһин» мэтээллэрдээх.
  37. Софронов Дмитрий Дмитрьевич- 1927с.т. 1954с. ыҥырыллыбыта. Корея сэриитигэр Зенитнэй пулеметнай биригээдэҕэ түбэспитэ. Контузия ылбыта. 1954с. кэлбитэ. Дьокуускайга олорор. «Хорсунун иһин» мэтээллээх.
  38. Софронов Егор Романович — 1919с.т. «Коммунизм» колхоз. 1942с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. 639-с СП түбэспитэ. 1943с. кулун тутарга бааһырбыта. Ол сыл балаҕан ыйыгар бааһырыытынан төннүбүтэ. Дьокуускайга олорон. 2007с. өлбүтэ. Албан аат III степенэ орденнаах.
  39. Софронов Михаил Романович — 1923с.т. «Коммунизм колхоз. 1943. Бэс ыйыгар барбыта. 644-с СП түбэһэн Япония сэриитигэр кыттыбыта. 1945с. муус устарга кэлбитэ. 2000с. өлбүтэ.
  40. Софронов Петр Павлович — 1922с.т. «Октябрь» колхоз. 1944с. бэс ыйы­гар барбыта. 4787-с СП 210-с СД түбэспитэ. Япония сэриитигэр кыттыбы­та. 1950с. эргиллибитэ.
  41. Филимонов Дмитрий Гаврильевич — 191 бс.т. «Коммунизм» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. 649-с түбэһэн Япония сэриитигэр киирсибитэ. 1946с. кэлбитэ. 1957с. өлбүтэ.
  42. Филиппов Николай Николаевич — 1923с.т. 1942с. бэс ыйын 23 күнүгэр ыҥырыллыбыта. 19-с СД 1310-с СП кыттан сэриилэспитэ. 1943с. билиэн түбэспитэ, Харьков иһин сэриигэ. 1945с. босхоломмута. 1946с. эргиллиби­тэ. Аара 2 сыл БАМ тутуутутар үлэлээбитэ.
  43. Флегонтов Семен Дмитрьевич — 1918с.т. Комсомоллаах. 1941с. атырдьах ыйыгар барбыта. 47-с гв СД 520с гв туспа сапернай батальоҥҥа кыттан сэриигэ киирсибитэ. 1946с. бэс ыйыгар кэлбитэ. 1998с. Дьокуускайга өлбүтэ. 2 Кыһыл Знамя. Кыһыл Сулус уонна Аҕа дойду сэриитин 1-гы, 2-с степеннэрэ орденнардаах.
  44. Фомин Афанасий Михайлович — 1920с.т. ЧПУ выпускнига. 1943с. бэс ый­ыгар Чакыр оскуолатын сэбиэдиссэйинэн үлэлии олорон барбыта. 646-с СД 649-с СП түбэспитэ. 1945с. сэтинньигэ эргиллибитэ. 1978с. өлбүтэ.
  45. Эверстов Егор Григорьевич — 1925с.т. 1942с. ыҥырыллыбыта. Япония сэ­риитигэр кыттыбыта. 1945с. кэлбитэ. 1975с. өлбүтэ.

Үлэ фронугар сылдьан төннүбүттэрэ:

  1. Архипов Константин Тимофеевич — 1898с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. 1944с. төннүбүтэ. 1963с. өлбүтэ.
  2. Григорьев Павел Егорович — 1918с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар барбыта. 1945с. от ыйыгар эргиллибитэ. 1953с. өлбүтэ.
  3. Дьячковская Михаил Васильевич —1910с.т. 1942с. Уус-Майаттан ыҥырыллыбыта. 1943с. эргиллибитэ. 1967с. өлбүтэ.
  4. Иванов Петр Гаврильсвич I — 1902с.т. «Коммунизм» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар барбыта. 1945с. эргиллибитэ. 1989с. өлбүтэ.
  5. Карпов Михаил Степанович — 1907с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйы­гар барбыта. 1945с. кулун тутарга төннүбүтэ. 1965с. өлбүтэ.
  6. Лукин Николай Иванович — 1904с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. 1944с. эргиллибитэ. 1958с. өлбүтэ.
  7. Михаилов Петр Романович —1914с.т. 1944с. бэс ыйыгар Амма оройуонуттан барбыта. 1946с. эргиллибитэ. 1970с. өлбүтэ.
  8. Ноев Иван Герасимович — 1900с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. 1944с. бэс ыйыгар кэлбитэ. 1980с. өлбүтэ.
  9. Ноев Иван Семенович — 1905с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар барбыта. 1945с. эргиллибитэ. 1966с. өлбүтэ.
  10. Платонов Степан Николаевич — 1897с.т. 1943с. от ыйыгар Кэбээйиттэн ыҥырыллыбыта. 1944с. эргиллибитэ. 1986с. өлбүтэ.
  11. Протодьяконов Александр Лукич — 1921 с.т. «III интернационал» колхоз. 1942с. ыҥырыллыбыта. 1944с. эргиллибитэ. 2002с. өлбүтэ.
  12. Протодьяконов Николай Лукич — 1900с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар барбыта. 1945с. төннүбүтэ. 1984с. өлбүтэ.
  13. Протодьяконов Николай Тарасович II-1920с.т. 1941с. ынырыллыбыта. 1945с. кэлбитэ. 1982с. өлбүтэ.
  14. Саргыдаев Роман Степанович — 1898с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ый­ыгар барбыта. 1945с. төннүбүтэ. 1978с. өлбүтэ.
  15. Сергеев Николай Романович —1906с.т. 1944с. атырдьах ыйын 24 күнүгэр Одьулуунтан ыҥырыллыбыта. 1945с. төннүбүтэ. 1950с. хомолтолоохтук өлбүтэ.
  16. Степанов Михаил Прокопьевич — 1909с.т. 1943с. бэс ыйыгар Кэбээйиттэн ыҥырыллыбыта. 1944с. төннүбүтэ. 1967с. өлбүтэ.
  17. Федоров Сергей Емельянович — 1909с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. атыр­дьах ыйын 19 күнүгэр барбыта. 1945с. алтынньыга кэлбитэ. 1956с. Өлбүтэ
  18. Феофанов Дмитрий Дмитрьевич — 1916с.т. 1944с. бэс ыйыгар Амма оройуонуттан барбыта. 1946с. балаҕан ыйыгар кэлбитэ. 1986с. өлбүтэ.
  19. Эверстов Григорий Саввич — 1907с.т. «Коммунизм» колхоз. 1943с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. 1943с. эргиллибитэ. 1949с. өлбүтэ.
  20. Эверстов Захар Михайлович — 1896с.т. «Октябрь» колхоз. 1943с. бэс ыйы­гар барбыта. 1945с. кэлбитэ. 1961с. өлбүтэ.

Кыһыл Знамя орденнаахтар

Флегонтов Семен Дмитриевич

Старшина. Хадаар нэһилиэгэ (1918-1998 сс.). Кыһыл Армияҕа 1941 с. атырдьах ыйыгар ыҥырыллыбыта.Албан ааттаах сэрииһит, сапер Семен Дмитриевич Аҕа дойду улуу сэриитин биэс бойобуой орденнардаах түмүктээбитэ. Өстөөх арҕаҕын Берлин куораты штурмаласпыта. Кини икки Кыһыл Знамя орденнарынан наҕараадаламмыта.Төрдүс орденынан бойобуой Кыһыл Знамятынан 1945 с. ыам ыйын 28 күнүнээђи бирикээһинэн наҕараадаламмыта. Кини отделениета, Кюстрин куораттан Берлиҥҥэ кэлэр тимир суол линиятын алдьаппыта. Отделение өстөөх тыылыгар тахсан тимир суол линиятын ааһар муостатын үлтү тэптэрбитэ. Кулун тутар 23 күнэ үүнэр түүнүгэр, өстөөх танката барыахтаах сирдэригэр танканы утарар миналары уурбуттара. Сарсыныгар, манна өстөөх үс танката үлтү тэптэриллибитэ. Өстөөх кимэн киириитэ уостубута.Бэһис орденын бойобуой Кыһыл Знамяны 1945 с. бэс ыйын 14 күнүнээҕи бирикээһинэн ылбыта. Бу сырыыга кини взвода Берлин куораты штурмалааһыҥҥа көрдөрбүт хорсун үлэлэрин иһин ылбыта. Одер өрүс нөҥүө өттүгэр, взвод биир түүн 1500 (устуука) минаны уһулбута. Зееловскай үрдэл ыксатыгар өстөөхтөрүнэн хаһыллыбыт дириҥ аппаны туоруур муостаны биир түүн оҥоро охсубуттара, бу этиллибит бары түгэннэр өстөөх суоһарыылаах ытыалааһынын аннынан буолуталаабыттара.

«…1941 с. сэтинньи 2 күнүттэн ыла кыргыһыыга сылдьабын. Хас күн аайы сидьиҥ өстөөҕү Советскай сиртэн үлтү үүрэн арҕаа диэки барабыт…

Кыһыл Сулус орденнаах младшай командир С.Д. Флегонтов п/п35703» «Социализм суола» хаһыакка 1.05.1944 с. бэчээттэммититтэн.

КыҺыл Сулус орденнаахтар

Алексеев Василий Осипович

Медсулууспа старшината. Хадаар нэһилиэгэ (1919-1987 сс.). ЧПУ-ны бүтэрэн, учууталлаабыта. Комсомоллаах. Кыһыл Армияҕа 1942 с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта.Бастаан, 582-с саппаас с.п. сулууспалаабыта. Кэлин 19-с танковай бригадаҕа комсорунан, 121-с сибээс батальонугар телефониһынан, 20-с химическэй батальоҥҥа отделение командирынан сылдьан сэриилэспитэ. Түөрт төгүл бааһырбыта. Үһүс бааһырыытын кэнниттэн 104-с стрелк. корпус 151-с с.д. 683-с с.п. санинструкторынан сулууспалаабыта.Медсулууспа старшината В.О. Алексеев сэрии хонуутугар көрдөрбүт хорсун быһыытын иһин, 104-с стрелковай корпус командирын 1945 с. муус устар 10 күнүнээни бирикээһинэн, Кыһыл Сулус орденынан наҕараадаламмыта. Василий Осипович сэрии кэнниттэн бастаан, учууталынан онтон советскай- партийнай, кэлин профсоюзнай үлэлэргэ сылдьыбыта.

Григорьев Прокопий Степанович

1904 с. Хадаар нэһилиэгэр төрөөбүтэ. (1904-1988 сс.) сэриигэ ыҥырыллыар диэри «ІІІ-с Интернационал» колхоз барабылыанньатын председателинэн, солбуйааччынан, хонуу биригэдьииринэн үлэлээбитэ. Ийэ дойдутун көмүскэлигэр 1942 с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. Сапер идэтинэн 958-с с.п. 299-с с.д. 362-с с.п. уонна 208-с туспа суол батальонугар сулууспалаабыта. П. Григорьев сэриилэспитин былаһын тухары тилэҕин элэппит сирэ уһун, киэҥ. Ол курдук, Сталинград обороната, Курскай тобой, Винница, Львов о.д.а. куораттар … Польша, Румыния, Германия, Чехословакия, Венгрия сирдэринэн… Хорсун буойун Кыһыл Сулус орденынан, «Сталинград оборонатын иһин», «Праганы босхолооһун иһин» медалларынан наҕараадаламмыта. 1945 с. дойдутугар эргиллэн, нэһилиэгэр, колхоһугар үлэлэспитинэн барбыта.

Дьячковскай  Еремей Николаевич

Хадаар нэһилиэгэ (1899-1973 сс.) 1929 с. дойдутуттан, нэһилиэгиттэн Дьокуускай куоракка көһөн киирэн олохсуйан испитэ.1942 с. ыам ыйын 6 к. Кыһыл Армия кэккэтигэр Дьокуускай куораттан ынырыллыбыта. 1943 с. ыам ыйын 6 күнүгэр диэри фронт инники кирбиитигэр сэриилэспитэ.888-с с.п. стрелок быһыытынан сылдьыбыта. Ленинград туһаайыытынан сэриилэһэ сылдьан, 1942 сыл ахсынньы 11 күнүгэр ыараханнык бааһырбыта. 1308 No-дээх эвакуационнай госпитальга сытан эмтэммитэ. Буулдьа хаҥас саннын тобулу көппүт, унуоҕа үлтүрүйбүт этэ. Инньэ гынан, ханас холун быһарга тиийбиттэрэ… Дойдутугар кэлбитин кэннэ, сэрии кэмигэр инэриллиэхтээх наҕараадатын Кыһыл Сулус орденын ирдэһэн булан, 1951 с. ыам ыйын 30 күнүгэр туттарбыттара. Еремей Николаевич сэрии кэнниттэн  Дьокуускай куоракка олорбута.

Платонов Илья Николаевич (Яковлевич)

Ефрейтор. Хадаар нэһилиэгэ (1919-1994 сс.) 1941 с. атырдьах ыйын 15 күнүгэр ыҥырыы бэбиэскэни туппута.5-с механизированнай корпус 39-с сапернай батальонугар, 31-с туспа сапернай батальоҥҥа, 3-с танковай-самоходнай полкаҕа (Япония сэриитигэр) сулууспалаабыта.Немец сэриитин утары охсуһууга сылдьан, икки төгүл бааһырбыта. Япония армиятын утары сэриигэ кыттан, Хинган хайатын туорааһынҥҥа сэриилэргэ сылдьыбыта.Ордеҥҥа түһэриллибит наҕараадалыыр лиискэ суруллубут: «5-с механизированнай корпус өстөөх утары сэриигэ киирсибитигэр, красноармеец Платонов И.Я. бэйэтин хорсун хоодуот, дьүккүөрдээх уонна булугас өйдөөх сэрииһит буоларын көрдөрдө.29.08.43 с. Угрица дэриэбинэ чугаһыгар, Угричка өрүһү туоруур муостаны, өстөөх тохтобула суох артиллериянан, самолетунан буомбалаан, сорунан туран мэһэйдэһэр кэмигэр, харса суох үлэлээн уонна бииргэ үлэлиир дьоннорун күүркэтэн, сорудагы кылгас кэм иһигэр бүтэрбиттэрэ. Өрүһү туоруур муостанан тута биһиги сэриилэрбит өрүһү туораан барбыттара.Платонов И.Я. «Хорсунун иһин» медальга Правительственнай наҕараадага түһэриллиэн сөптөөх. Батальон командира капитан Иванов.09.09.1943 c.».5-с механизированнай корпус командованиетын 019/н No-дээх бирикээһинэн, 02.11.1943 с. Платонов И.Я. Кыһыл Сулус орденынан наҕараадаламмыта.

Илья Платонов сэрии кэмигэр көрдөрбүт хорсун быһыытын иһин, 1945 с. балабан ыйын 3 күнүгэр Албан Аат III -с степенэ орденынан наҕараадаламмыта. И.Я. Платонов дойдутугар 1946 с. эргиллибитэ. Кэлин Орджоникидзевскай оройуоҥҥа олохсуйбута. Онно 1994 с. өлбүтэ.

Сизых Серафим Сергеевич

1908 с. Хадаарга төрөөбүтэ. Аҕата Уорҕа таҥаратын дьиэтин аҕабыта этэ. 1941 с. атырдьах ыйыгар Аҕа дойду сэриитигэр Дьокуускайтан ыҥырыллыбыта. Медицинскэй сулууспа капитана. 122-с танковай бригадҕа байыаннай бырааһынан сулууспалаабыта.

1947 с. демобилизацияламмыта. Киин уобаластарга быраас идэтинэн үлэлээбитэ. 1998 с. төрөөбүт-үөскээбит республикатыгар — Дьокуускай куоракка кэлбитэ уонна сыл курдук олорбута, ыалдьан өлбүтэ.

Серафим Сергеевич Кыһыл Сулус орденнаах, «Бойобуой үтүөлэрин иһин», «Ленинград оборонатын иһин», «Венаны ылыы иһин» медаллардаах.

Албан Аат орденнаахтар

Николаев Николай Прокопьевич

Хадаар нэһилиэгэ (1905-1965 сс.). «IІІ Интернационал» колхоз чилиэнэ. 1942 с. бэс ыйыгар Ийэ дойдутун көмүскэлигэр атаарыллыбыта.

Бершеть байыаннай лааҕырыгар тиийэн ый анара буолаат, 35 саастарыттан үөһэ саастаахтары кытта Сталинград куорат көмүскэлигэр атаарыллыбыта. 252-с с.д. 932-с с.п. састаабыгар сэриигэ киирбитэ. Красноармеец Н. Николаев 1943 с. олунньу 2 күнүгэр ыараханнык бааһырбыта. Инбэлиит буолан, бу сыл сайыныгар дойдутугар эргиллибитэ.

Николай Прокопьевич Албан аат III-с степенэ орденынан наҕараадаламмыта. 1965 с. ыалдьан өлбүтэ.

Софронов Егор Романович

1919 с. Хадаар нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1942 с. бэс ыйыгар Кыһыл Армияҕа ыҥырыллыбыта.639-с с.п. сулууспалаабыта, өстөөҕү утары сэриигэ киирбитэ. 1943 с. кулун тутарга уҥа илиитигэр ыараханнык бааһырбыта. 3952 No-дээх эвакуацион. госпитальга эмтэммитэ. Ити сыл балаҕан ыйыгар, бааһырыытынан сибээстээн, инбэлиит буолан дойдутугар төннүбүтэ.Хадаартан биир хомуурга-бэс ыйыгар, 1942 с. үс Софроновтар бииргэ ыҥырыллыбыттара. Кинилэртэн Василий Павлович 1943 с. Ростовскай уобаласка, Дмитрий Дмитриевич 1942 с. балаҕан ыйыгар Сталинград куорат иһин кыргыһыыга өлбүттэрэ. 1943 с. ыҥырыллыбыт Михаил Романович, 1944 с. с. ыҥырыллыбыт Петр Павлович Софроновтар этэҥҥэ эргиллэн кэлбиттэрэ.. Егор Софронов дойдутугар араас үлэлэргэ сылдьыбыта. Ол иһигэр, Чурапчыга өр кэмнэ промкомбинат директорынан таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.

Аҕа дойду сэриитин ветерана  Егор Романович Софронов  Албан аат ІІІ-с степенэ орден кавалера.

Бойобуой мэтээллээхтэр

Ануфриев Иван Иннокентьевич

1914 с.т. «Коммунизм» колхоз чилиэнэ. 1941 с. ыҥырыллыбыта. 9-с. мехкорпус 72-с мехбиригээдэтигэр кыттан сэриигэ киирсибитэ. 1945 с. муус устар 30 күнүгэр Берлин иһин сэриигэ өлбүтэ. «Берлини ылыы иһин» мэтээли ылбытын тэҥэ.

Диодоров Иван Николаевич

1918 с.т. Хайахсыт нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Комсомоллаах. 15.08.1941 с. ыҥырыллыбыта. 5-с кавполкаҕа Нижне-Удинскайга үөрэммитэ. Балаҕан ыйыгар Москва анныгар сэриилэһэ тиийбиттэрэ. Генерал Белов армиятыгар киирсэн Серпухов к. иһин сэриилэһэр. Кэлин 6-с гв. кавдивизия, 18-с гв. кавполкаҕа киирсэн Кашира, Калинин куораттар туһаайыыларынан сэриилэспитэ. 1942 с. күһүн Сталинград сэриитигэр тиийбитэ. 24.11.1941 с., 23.12.42 с. бааһырбыта. 1945 с. Кыайыы парадыгар С.М. Буденнай аатынан кавалерийскай оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан кыттыбыта. 23.05.1946 с. эргиллибитэ. Хадаар нэһилиэгин Үрүн Күөл, Уорҕа учаастактарыгар колхоз үлэтигэр үлэлээбитэ. 1992 с. балаҕан ыйыгар өлбүтэ. «Хорсунун иһин», «Москва обороната», «Сталинград обороната» мэтээллэрдээх.

Никитин Афанасий Лаврентьевич

1916 с.т. Трактористыы сылдьан 15.08.1941 с. ыҥырыллыбыта. 5-с кавполкаҕа, кэлин 127- с, 274-с СП кыттан Москва к. иһин сэриигэ киирсибитэ. Сапер идэтин ылан кэлин Юхнов, Киев, Белгород куораттар иһин сэриигэ кыттыбыта. Днепри сэриинэн туораабыта. 12.1942 с., 18.10 уонна 28.12.1943 с., олунньуга 1945 с. бааһырбыта. Сэриини Берлин куорат илин өттүгэр чугас сылдьан түмүктээбитэ. 08.10.1945 эргиллибитэ. Чурапчыга МТС-ка үлэлээбитэ. 1987 с. өлбүтэ. «Хорсунун иһин», «Бойобуой үтүөлэрин иһин» мэтээллэрдээх.

Осипов Николай Васильевич

1904 с.т. «III Интернационал» колхоз чилиэнэ. 29.06.42 с. ыҥырыллыбыта. 252-с СД 924-с СП кыттан Сталинград иһин сэриилэспитэ. 13.12.42 с. бааһырбыта. 12.03.43 с. инбэлиит буолан эргиллибитэ. Колхоһугар хонуу үлэтигэр сылдьыбыта. 09.1992 с. өлбүтэ. «Бойобуой үтүөлэрин иһин», «Сталинград обороната» мэтээллэрдээх.

 Осипов Семен (Сергей) Егорович

1904 с.т. «Октябрь» колхоз чилиэнэ. 20.06.42 с. ыҥырыллыбыта. 252-с СД 932-с СП кыттан Сталинград куорат көмүскэлин иһин сэриигэ киирбитэ. 1942 с. ахсынньыга Сталинград к. сэрии хонуутугар өлбүтэ. «Сталинград обороната» мэтээллээх.

Пирожков Николай Егорович

1914 с.т. «Коммунизм» колхоз чилиэнэ. 1941 с. ыҥырыллыбыта. Москва-Ленинград куораттар икки ардыларыгар сэриигэ киирсибитэ. 1942 с. сайын ыалдьан дойдутугар төннөн кэлбитэ. 24.06.43 с. иккистээн ыҥырыллан үлэ фронугар түбэспитэ. Иркутскай куоракка үлэ хамаандатыгар түбэһэн үлэлээбитэ. 1944 с. ыам ыйыгар эмиэ ыалдьан дойдутугар кэлбитэ. 1947 с.өлбүтэ. «Хорсунун иһин» мэтээллээх.

Петров Василий Константинович

901 с.т. «Кыһыл кырыс» колхоз чилиэнэ. 20.06.42 с. ыҥырыллыбыта. 252-с СД 932-с СП кыттан Сталинграды көмүскээбитэ. 03.10.1942 с. бааһырбыта. Онтон сылтаан онно өлбүтэ. «Сталинград обороната» мэтээллээх.

 Протодьяконов Семен Николаевич

1918 с.т. «Октябрь» колхоз чилиэнэ. 20.06.42 с. колхоһугар биригэдьиирдии сылдьан ыҥырыллыбыта. 19-с ТХБр кыттан 23.02.1943 с. Ильмень күөл сэриитигэр кыттыбыта. Манна ыараханнык бааһырбыта. 3787 No-дээх ЭГ эмтэммитэ. Дойдутугар инбэлиит буолан 26.05.1943 с. эргиллибитэ. Колхоһугар хонуу үлэтигэр үлэлээбитэ. 03.1997 с. өлбүтэ. «Хорсунун иһин» мэтээллээх.

 Ким да умнуллубат, туох да умнуллубат!

Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээннэрэ

Хаҥастан уҥа тураллар: 1. Софронов Петр Павлович 2.Осипов Николай Васильевич 3. Диодоров Иван Николаевич  4.Григорьев Прокопий Степанович 5.Филиппов Николай Николаевич 6. Софронов Михаил Романович.

Сэрии уонна тыыл бэтэрээннэрэ

Тураллар:1. Софронов Петр Павлович 2.Осипов Николай Николаевич 3. Диодоров Иван Николаевич  4. Григорьев Прокопий Степанович  5. Филиппов Николай Николаевич  6. Софронов Михаил Романович 7. Андросов Иннокентий Сидорович 8. Климов Роман Михайлович 9. Елисеев Дмитрий Петрович

Олороллор:2.Михайлов Егор 3.Карпов Петр Дмитриевич 4. Мартьянов Михаил Михайлович 5. Давыдов Иннокентий Иванович 6. Потапов Афанасий Титович 7. Алексеев Осип

Сэрии бэтэрээннэрэ Осипов Николай Васильевич уонна Филиппов Николай Николаевич пионердары кытта 

Туһаныллыбыт литература

1. Павлов, Иван Михайлович. Албан ааттара өлбөөдүйбэт / И. М. Павлов ; [хомуйан оҥордо А. А. Захаров ; ред. сэбиэт: Я. П. Оконешников, М. Н. Матвеева, М. В. Дьячковскай ; аан тыл А. Т. Ноговицын, Я. П. Оконешников]. — Чурапчы : АУ РИО «Саҥа олох», 2016. — 294 с.

2. Павлов, Иван Михайлович. Ааттара үйэлэргэ умнуллубат : («Чурапчы буойун уолаттара» кинигэни иккистээн, эбэн-сабан, көннөрөн таһаарыы) / И. М. Павлов ; [эрэдээктэр И. П. Пономарев]. — 2-е изд., доп., испр. — Дьокуускай : СМИК-Мастер, 2010. — 231 с., [6] л. ил., портр.

3. Хадаар нэһилиэгэ : Чурапчы улууһа / [хомуйан оҥордулар : И.И. Давыдов, М.Н. Дьячковская]. — Дьокуускай : Көмүөл,2016. — 630 с.