Гоголев Михаил Павлович-Долгун

         Михаил Павлович 1950 сыллаахха бэс ыйын 25 күнүгэр Чурапчы оройуонун Хатылы нэһилиэгэр Эмээхсин Ураһата диэн сайылыкка төрөөбүтэ. Биэс оҕолоох холкуостаах ыалга орто оҕонон төрөөбүтэ. Аҕалара Гоголев Павел Михайлович эрдэ өлөн, Гоголева Мотрена Афанасьевнаҕа соҕотох ийэҕэ, иитиллэн кыһалҕаны билэн улааппыттара. Болтоҥо, Хатылы, Амма оскуолаларыгар үөрэнэн орто оскуолатын бүтэрбитэ. 1969 сыллаахха Мындаҕаайы орто оскуолатын кэнниттэн ытык иэһин толорон Сэбиэскэй Армия кэккэтигэр сулууспалыы барбыта. Армия кэнниттэн Горнай улууһугар суолу тутар- өрөмүөннүүр учаастакка оробуочайдаабыта. Ол кэнниттэн Уһук Илиннээҕи суолу тутар үөрэх комбинатыгар үөрэнэн суол маастарын идэтин баһылаабыта. Бастаан идэтинэн үлэлээн баран, «Атамай» сопхуоска босхоломмут комсомольскай сэкиритээринэн икки сыл талыллан үлэлээбитэ. 19 сыл баһаарынай сулууспаҕа караул начальнигынан, Бэрдьигэстээҕи баһаарынай чаас начаалынньыгынан үлэлээг 1996 сыллаахха биэнсийэҕэ тахсыбыта. Үлэ бэтэрээнэ. Үс оҕолоох, сиэннэрдээх.

          Суруйар-айар үлэнэн эдэр сааһыттан дьарыктаммыта. Бастакы суруйуута Хатылы оскуолатыгар үөрэнэр кэмигэр «Бэлэм буол» хаһыакка тахсыбыта. 2011 сыллаахха бастакы кинигэтэ “Өбүгэ үгэһэ” диэн ааттанан таһаарыллыбыта. Бу кинигэтин ийэтигэр Гоголева Матрена Афанасьевнаҕа анаммыта. «Күн күбэй ийэбэр ананар» диэн кэпсээнинэн арыллар. Онтон салҕыы «Өбүгэм үгэһигэр сүгүрүйэн», “Этиттэрии”, “Ойуур кыыһа” кинигэлэрэ тахсыбыттара. 2017 сыллаахха “Булчут Дьөгүөссэ кэпсээнэ” уонна «Сорсуннаах сонордьут, байанайдаах булчут» диэн кинигэлэри таһаартарбыта. Айымньыларыгар олоххо баар быһыы-майгы, киһи киһиэхэ сыһыана, киһи тулалыыр эйгэтигэр, ийэ айылҕатыгар сыһыанын мындырдык анаарар айылҕа дьиктилэрэ, булт-алт абылаҥа, мүччүргэннээх уонна күлүүлээх түбэлтэлэр умсулҕаннаахтык ойууланаллар. Уран тыл маастардара, «Күрүлгэн» сурунаал эрэдээктэрэ Афанасий Гуринов – Арчылан, «Байанай» сурунаал таһаарааччы эрэдээктэрэ Александр Постников – Сындыыс айар-суруйар үлэтигэр күүс-көмө буолбуттара.

Айымньылара

Өбүгэ үгэһэ: хоһооннор, кэпсээннэр. – Дьокуускай, 2011. – 80 с.

Өбүгэм үгэһигэр сүгүрүйэн: уус-уран уонна ахтыы кэпсээннэр, дьүһүйүүлэр. – Дьокуускай, 2014. – 152 с.

Этиттэрии: кэпсээннэр / [Ю.К. Семенов ойуулара туһанылыннылар]. – Дьокуускай: Компания «Дани-Алмас», 2016. – 80 с.

Ойуур кыыһа: сэһэннэр / [Т.Т.Дьячковскай ойуулара туһанылыннылар]. – Дьокуускай: Компания “Дани-Алмас”, 2016. – 80 с.

Булчут Дьөгүөссэ кэпсээнэ / ред. В.И.Алексеев. – Бэрдьигэстээх: РИХ “Үлэ күүһэ”, 2017. – 40 с.

Сорсуннаах сонордьут, байанайдаах булчут / ред. В.И. Алексеев; худ. Е.Е.Дьячковская. – Бэрдьигэстээх: РИХ “Үлэ күүһэ”, 2017. – 48 с.

Оҕо сааһым умнуллубат түгэннэрэ // Төрөөбүт дойдубун туойабын / [хомуйан оҥордулар: В.Д.Федорова, М.П.Иустинова]. – Дьокуускай, 2016. – с. 84-95.

Этиттэрии // Байанай. – 2014. — №5. С. 12-14.

Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан

Гоголев М.П. Билсиҥ: Долгун уонна Айанньыт: [Гоголев Михаил Павловиһы кытта кэпсэтии / кэпсэттэ Геннадий Бечеряков] // Аар тайҕа. – 2014. – Балаҕан ыйын 3 к.

Гоголев Михаил Павлович – Долгун // Төрөөбүт дойдубун туойабын / [хомуйан оҥордулар: В.Д.Федорова, М.П. Иустинова]. – Дьокуускай, 2016. – с. 84-95.

Постников Г. Долгун – долгутуулаах кинигэлэрэ / А.Постников – Сындыыс // Кыым. – 2014. – От ыйын 31 к.

Слепцов А. Билсиҥ – саҥа суруйааччы / Алексей Слепцов // Саҥа олох. – Чурапчы. – 2017. – Тохсунньу 26 к.