Олунньу 12 күнүгэр Гуманитарнай чинчийии уонна аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар кыһалҕаларын үөрэтэр үнүстүтүүтүн «Ытык бэлиэ  сирдэр суолталара: археология матырыйаалларынан» диэн интэриэһинэй лиэксийэтэ буолла. Лиэксийэни үнүстүтүүт научнай үлэһиттэрэ Рожина Изабелла Васильевна уонна Новгородов Алексей Петрович кэлэн аахтылар.  Тэрээһиҥҥэ кэлбит археологияны интэриэһиргиир, кыраайы, историяны үөрэтэр дьон лиэксийэттэн элбэҕи билэн, астынан тарҕастылар.

Бу күн Ийэ тыл, сурук-бичик күннэрин чэрчитинэн “Чурапчы” айар-суруйар түмсүү комплект кассета-кинигэтин сүрэхтэниитэ буолла. Бу «Айар куттаах Чурапчы» диэн комплект кассета-кинигэҕэ барыта 13 ааптар 390 хоһоонноро киирбит. Түмсүү салайааччыта Корякина Р.И.– Хотууна 13 түмсүү чилиэттэрин хоһооннорун түмэн, сүүмэрдээн, тус-туһунан кинигэ оҥорон Дьокуускай куоракка «Дани-Алмас» типографияҕа бэчээттэтэн таһаарбыт. Ураты кассета хомуурунньук оформлениятын биллиилээх худуоһунньук Александра Бочкарева- Сууралдьыма олус тупсаҕайдык, кыраһыабайдык оҥорбут. Бу тэрээһиҥҥэ Чурапчы литературнай түмсүү историятын билиһиннэрдилэр, 2024 сыллаахха кэлбит ситиһиилэрин сырдаттылар, саҥа тахсыбыт кинигэлэрин туһунан ырытыстылар, айар куттаах ааптардар чугас дьонноро кэлэн ахтыы оҥордулар, түмсүү чилиэттэрэ кинигэҕэ киирбит хоһоонноруттан уустаан-ураннаан аахтылар. Тэрээһини Е.А.Борисов аатынан киин бибилэтиэкэ ааҕааччылары кытта үлэлиир салаатын сэбиэдиссэйэ М.Н.Кузьмина иилээн-саҕалаан ыытта.

Төрөөбүт тыл, сурук-бичик күнүн көрсө С.А.Новгородов аатынан орто оскуола 9-11 кылааһын үөрэнээччилэригэр төрөөбүт тылы үөрэтиини, сайыннарыыны, харыстааһыны көҕүлүүр анал уруоктар ыытылыннылар. Оонньуу ньыматынан ыытыллыбыт уруоктарга оҕолор элбэх таабырын таайыстылар, өс хоһоонун ситэрдилэр, чабырҕахтаатылар, саха тылын билиилэрин тургуттулар, чиҥэттилэр. Үөрэнэр кыһалара аатын сүгэр учуонай, лингвист С.А.Новгородов олоҕун, үлэлэрин туһунан бэсиэдэни иһиттилэр. Үөрэнээччилэр Төрөөбүт тылларын таптыылларын, инникитин даҕаны сахалыы саҥара, ыллыы-туойа сылдьарга эрэллэрэ улаханын биллэрдилэр.

Олунньу 12 күнүгэр Чурапчы улууһун кытта өр кэмнэргэ үлэлэспит биллиилээх этнограф, археолог, история билимин доктора, профессор Розалия Иннокентьевна Бравина  үлэтин сырдатар кинигэ, хаһыат, сурунаал матырыйаалларыттан турар «Саха төрүт олоҕун чинчийээччи» диэн  быыстапканы киин бибилэтиэкэ үлэһиттэрэ А.Саввин аатынан улуустааҕы история-этнография музейыгар Гуманитарнай чинчийии уонна аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар кыһалҕаларын үөрэтэр үнүстүтүүт күннэрин чэрчитинэн тэрийдилэр.

Дьон сэҥээриитин ылбыт «Уот Дьулустаан» киинэ ааптарын  Валентина Гаврильева кинигэлэрин, үлэлэрин туһунан  “Валентина Гаврильева уонна киинэ” диэн быыстапка киин бибилэтиэкэ кыраайы үөрэтэр саалатыгар турда.

Олунньу 14 күнүгэр Улуустааҕы «Ийэ тылым сүмэтэ» диэн хоһоону сэҥээрээччилэргэ бэйэлэрэ айбыт хоһооннорун ааҕыыларыгар куонкурус буолла. Бу куонкурус төрөөбүт сахабыт тылыгар тапталы иҥэрии, саҥа айар талааннары арыйыы, киэҥ араҥаҕа таһаарыы диэн сыаллаах сылын аайы ыытыллар үгэскэ кубулуйбут куонкурус буолар. “Бастыҥтан бастыҥ ааҕааччы” аатын ылла Мугудайтан Евдокия Федоровна Дьячковская – Иэйэ, Попова Степанида Ивановна I-үрдэл, Тимофеева Мария Николаевна II – үрдэл, Сандаар Күн Сандаара Сулус кыыһа III –  үрдэл кыайыылаахтарынан буоллулар. Алаҕартан Софья Егоровна Протодьяконоваҕа «Иэйиилээх ааҕааччы» анал аат ананна.

Бу күн «Алыптаах мааска 2025» өрөспүүбүлүкэтээҕи норуот тыйаатырдарын көрүү-бэстибээлин дьүүллүүр сүбэтин чилиэттэрэ Е.А.Борисов архыып-бибилэтиэкэтигэр ыалдьыттаатылар. Бибилэтиэкэ үлэтин билистилэр, кинигэтин фондатын, сувенирдар быыстапкаларын сэҥээрдилэр.

С.А.Новгородов аатынан Чурапчы орто оскуолатын дьиэҕэ үөрэтэр, иитэр холбоһугун доруобуйаларынан хааччахтаах үөрэнээччилэрэ, төрөппүттэр уонна учууталлар Е.А.Борисов архыып бибилэтиэкэтигэр сырыттылар. Кинилэргэ аналлаах экскурсия ыытылынна, «Ийэ тыл, сурук-бичик» күнүн чэрчитинэн видеопрезентацияны көрдүлэр, “Төрөөбүт тылгын  төһө билэҕин?” диэн викторинаҕа көхтөөхтүк кытыннылар, элбэҕи билээччилэргэ анал дипломнар туттарылыннылар. Үөрэнээччилэр уонна төрөппүттэр бибилэтиэкэҕэ ыытыллыбыт тэрээһини сэҥээрдилэр, астынан, махтанан тарҕастылар.