Адамов Гавриил Иннокентьевич — Сайдам

        Гавриил Иннокентьевич Адамов  Чурапчы оройуонугар Чакыр нэһилиэгэр 1946 сыллаахха Иннокентий Николаевич уонна Матрена Макаровна Адамовтар дьиэ кэргэҥҥэ иккис оҕонон күн сирин көрбүтэ.1953 сыллаахха Чакыр начаалынай оскуолтыгар үөрэнэ киирбитэ. Онтон 5-8 кылаастарга Хайахсыт аҕыс кылаастаах оскуолатыгар үөрэммитэ. Салгыы Дириҥ орто оскуолатыгар үөрэнэн, 1965 сыллаахха бүтэрбитэ. 1965-1968 сылларга Сэбиэскэй Аармыйа кэккэтигэр сулууспалаабыта. Аармыйаттан сулууспалаан кэлээт да Саха государственнай университетын историческай факультетыгар үөрэнэ киирбитэ. Устудьуоннуур сылларыгар суруйар дьарыгын бырахпакка сайыннарбыта. Бу кэмҥэ Раиса Семеновналыын олохторун холбоон ыал буолбуттара. Гавриил Иннокентьевич 7-с кылааска үөрэнэ сылдьан суруйбут бастакы кэпсээннэ “Бэлэм буол” хаһыакка бэчээттэммитэ.

          “Үтүө баҕа санаам миэнэ” диэн сүбэ-хоһооннорун кинигэтэ 2009 сыллаахха Дьокуускайга «Илгэ» издательствоҕа бэчээттэнэн тахсыбыта. Кинигэҕэ ыччат сылынан эдэр дьону сиэрдээх быһыыга-майгыга үөрэтэр, сүбэлиир анаарыылардаах хоһооннор киирбиттэрэ. “Олох, таптал… арыгы” диэн иккис кинигэ “Илгэ” издательствоҕа  2010 сыллаахха бэчээттэнэн тахсыбыта. «Быыбардыыр буоллахпыт дии» диэн сэһэнэ “Чолбон” сурунаал 2011 сыллаах 5 №-ригэр бэчээттэммитэ . Сэһэн аата уларыйан «Быыбар? Быыбар!» диэн ааттанан 2012 сыллаахха тахсыбыта. 2013 сыл өрөспүүбүлүкэтигэр тыа сирин сылынан биллэриллибитэ. Тыа сирин билиҥҥи проблемаларыгар анаммыт “Хаһан итэҕэйэллэр бу?!” диэн кинигэтэ  2013 сыллаахха күн сирин көрбүтэ. Бу кинигэҕэ тыа сирин киһитин хас биирдиитин долгутар араас элбэх проблема көтөҕүллэр. Ол курдук субсидия, тыа хаһаайыстыбатыгар аналлаах сокуоннар үлэлэрин туһунан, айылҕа харыстабылын, чөл олох, бэйэ оҥорон таһаарар ас-үөл, тастан киирбит ас мөлтөх хаачыстыбатын, араас элбэх докумуоннары эккирэтиһии уо.д.а.тыа сирин олоҕор көстөр боппуруостар туһунан киһиэхэ тиийимтиэ тылынан, ону тэҥэ уустаан-ураннаан суруйбута. «Үтүө баҕа санаам миэнэ» хоһооннор кинигэлэрэ «Доброе благословение мое» диэн тылбаастаан , “Оҕо төрөппүт дьоло…” диэн сүбэ хоһоонноро кинигэ буолан 2014 сыллаахха бэчээттэммитэ. «Дьыбардаах дьылҕа» диэн чөл олох, олоххо аналы таба талыы проблематын көтөҕөр кинигэтэ 2015 сыллаахха тахсыбыта. Гавриил Иннокентьевич суруйбут ыстатыйалара өрөспүүбүлүкэҕэ хаһыаттарыгар үгүстүк бэчээттэнэллэр. Билигин Гавриил Адамов айар үлэтин аартыга арыллан хонноохтук үлэлии-хамсыы сылдьар.

Айымньылара

Үтүө баҕа санаам миэнэ… : сүбэ хоһооннор / [ред. М.И.Тимофеев; худож.  А.К. Попов]. – Дьокуускай:  Илгэ, 2009. 112с.

Олох, таптал, арыгы… : хоһооннор / [ред. М.И.Тимофеева ; худож.  А.В.Баишев]. — Дьокуускай : Илгэ, 2010. – 128с.

Быыбар? Быыбар! : кэпсээннэр. – Дьокуускай : Бичик, 2012. – 256с. – (Билиҥҥи кэм прозата). 

Хаһан итэҕэйэллэр бу / [ ред. Л.А. Ксенофонтова]. – Дьокуускай : Сайдам, 2012.- 176 с.

Үтүө баҕа санаам миэнэ : сүбэ хоһооннор : 2-с таһаарыы / [ред. М.И.  Тимофеев;  худож. А.К.Попов] . – Дьокуускай : ХИФУ издательскай дьиэтэ, 2013. – 100с.

Оҕо төрөппүт дьоло… : сүбэ хоһооннор. – Дьокуускай : «Медия – холдинг Якутия», 2014.-144с.

Дьыбардаах дьылҕа : сэһэн. — Дьокуускай : Бичик, 2015.190с.

Доброе благословение мое. – Дьокуускай : Типография института  развития образования, 2014. 103с.

Өтөх төҥүргэһэ : кэпсээн // Чолбон. 2008. №5.- С.26-31.

Ааҕааччыбар : хоһоон // Саҥа олох. – 2011. Ахсынньы 8к. – С.3.

Быыбардыыр буоллахпыт дии : сэһэн // Чолбон. – 2011.- №9. – С. 3-33;  Чолбон – 2011. — №5. – С 19-39.

Олох үтүөтэ оҕоттон тутулуктаах : хоһоон // Саха ыала : «Саха сирэ»  хаһыат сыһыарыыта.- 2014.- Ыам ыйын 29к. – С.29. 

Айылҕа уонна киһи ; Дьүһүйүү ; Айыллыы; Сайдыы; Сүпсүлгэн ; Айбардааһын; Уостуу; Иэстэбил; Айылҕа уонна киһи бииргэлэр : хоһооннор // Күрүлгэн – 2015.- №5. —  54-56.

Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан

Истиҥник санаһыы – олох арахсыспат үөрүүтэ : ахтыы //Алаас сылаас тыыныгар/ [хомуйан оҥордулар: Т.П.Карпова, В.В.Брызгалова]. – Дьокуускай, 2006. – С.120 – 125.

Адамов, Г.И. Сиэр – майгы уонна кырдьыы култуурата : [ Адамов Г.И.  кытта кэпсэтии / кэпсэттэ А. Капрынов] // Кыым.- 2016.- Алтынньы 27к. – С.31.

Захарова, Н.Г. Литератураҕа саҥа аат : [«Олох. Таптал. Арыгы», «Үтүө баҕа санаам миэнэ» кинигэлэр сүрэхтэниилэрэ]/ Наталья Захарова // Саҥа олох. – Чурапчы.- 2012. – Олунньу 16к.

Лукина, Е.С. Эн эмиэ аах, толкуйдаа! : [«Үтүө баҕа санаам миэнэ» кинигэ туһунан] / Е.С.Лукина // Саҥа олох . – Чурапчы. – 2010. – Сэтинньи 23к. – С.2.

Маркова, Т. Олох үтүөтэ оҕоттон тутулуктаах : [Г. Адамов кинигэлэрин  туҺунан] / Татьяна Маркова // Саха сирэ.- 2014.- Ыам ыйын 25 к. – С. 31.