Ахсынньы 2 күнүгэр «Айылгы» норуот айымньытын дьиэтигэр   ССРС культуратын туйгуна, РСФСР уонна СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, РФ Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ, А.П. Илларионов аатынан Ил Түмэн суруналыыстыкаҕа бириэмийэтин лауреата, Чурапчы улууһун, Хайахсыт нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо, талааннаах чабырҕахсыт, ытыктыыр,  убаастыыр, киэн туттар биир дойдулаахпыт Мария Андреевна Герасимова «Чурапчы фольклора» кинигэтин киэн араҥаҕа Чурапчы дьонугар-сэргэтигэр билиһиннэрии  дьоро тэрээһинэ буолан ааста. Мария Андреевна  культура эйгэтигэр үлэлээн кэлбит дьоһун  үлэтин, суруналыыс, литератор быһыытынан  ааҕааччы болҕомтотун тардар айымньылаах үлэтин туһунан Чурапчытааҕы кииннэммит библиотечнай ситим директора Вера Аполлоновна Платонова билиһиннэрдэ. Ааптар барыта 22 кинигэни суруйан күн сирин көрдөрбут, ол иһигэр Чурапчы улууһун культуратын историятын  туһунан 3 кинигэни,  «Чурапчы олоҥхоһуттара» кинигэни, төрөөбүт нэһилиэгин Хайахсыт туһунан 4 кинигэни  улууспут историятын үйэтитэр дьоһун  кинигэлэри бэлэх ууммута. «Чурапчы фольклора» кинигэ 500 экземплярынан «Айар» кинигэ кыһатыгар тахсыбыт. Кинигэҕэ улууспут талааннаах дьонун уус- уран тылынан айымньылара: номохтор,үһүйээннэр, былыргы кэпсээннэр, чабырҕахтар, үгэлэр тойуктар, алгыстар тус туһунан түһүмэхтэринэн киирбиттэр. Кинигэ киирии тылыгар Олоҥхо киинин сүрүннүүр специалиһа Елена Николаевна Протодьяконова  бу кинигэ кэлэр кэнчээри ыччаты төрөөбүт тылга сыһыарыыга, иҥэриигэ, саха тылын уус- уран тылынан баайын сөргүтүүгэ, сайыннарыыга, тарҕатыыга сүҥкэн суолталааҕын бэлиэтээн суруйбут. Кинигэҕэ киирбит информаннар ааттара-суоллара, хаартыскалара сырдатыллыбыт, ону сэргэ кэрэхсэбиллээҕэ  кинигэҕэ урукку өттүгэр  бэчээккэ тахсыбатах номохтор, кэпсээннэр дьон билиитигэр тахсыбыттар. Кинигэ биһирэмэр “Чурапчы нэһилиэгэ” МТ баһылыгын социальнай боппуруоска солбуйааччы Макарова В.В. улуус бэтэрээннэрин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Матвеева М.Н, «Олоҥхо» киинин салайааччыта Попов Д.Д., А.А Саввин аатынан түмэл директора Толстоухов Ю.С., кыраайы үөрэтээччилэр, библиотекардар, культура үлэһиттэрэ,  фольклору сэҥээрээччилэр  кыттыыны ылан эҕэрдэлээтилэр. Улуустааҕы киин библиотека Мария Андреевна Герасимова – Сэҥээрэ олоҕун, айар үлэтин сырдатар кинигэ быыстапкатын тэрийдэ.Тэрээһиҥҥэ кинигэҕэ киирбит «Дьылҕа туһунан кэпсээни»  Болтоҥо оскуолатын үөрэнээччитэ Ариан Максимов ааҕан иһитиннэрдэ, Кытаанахтааҕы  норуот айымньытын дьиэтин  директора Любовь Монгуш «Сокуон хараҕынан» чабырҕаҕы  ааҕан, дэриэбинэ олоҕун үүт –маас ойуулаан  мустубут дьону сэргэхситтэ, Пелагея Яковлева тойук туойан,  Татьяна Горохова норуот ырыатын, Анатолий Христофоров хоһоон   толорбуттарын ытыс тыаһынан уруйдаатылар. Тэрээһин кыттыылаахтара Мария Андреевна дьиҥнээх патриот, төрөөбүт тылын  өрө тутан ону дьоҥҥо-сэргэҕэ, кэнчээри ыччакка  төрөөбут тылы, норуот кутун-сүрүн тиэрдэр сыаллаах, улууспут историятын,  талааннаах дьонун үйэтитэр  дириҥ  суолталаах кинигэ буоларын бэлиэтээтилэр, үрдүктук сыаналаатылар. Мария Андреевна суруйбут кинигэлэрэ  историяны, фольклору сэҥээрээччилэргэ, учууталларга, кыраайы үөрэтээччилэргэ,эдэр көлүөнэ дьоҥҥо  элбэҕи билэр-көрөр, туһанар, көмө – тирэх,   үйэлээх  кинигэлэр буолаллар .