Уйбаан Александров саҥа кинигэтэ
Уйбаан Александров “Буойун» саҥа кинигэтэ
Дирбиэн /кэпсээнтэн быһа тардыы/
Бэргэн айан суолун төрдүгэр чөкөтүк олорон бииргэ аһаабыт үөлээннээхтэрэ эмиэ сэриигэ барбыттара. Иэдээннээх кыргыһыыларга да кинилэр киирбиттэрэ. Дьиҥэр ол дьон дойдуларыгар, дьиэ таһыгар сылдьан тиэргэн аайы баар саха дьоно этилэр. Кыргыс толоонугар тиийэн кинилэри кэпсээҥҥэ киирэр улуу сэрииһиттэр буолан тахсыахтара диэн ким да санаабатаҕа, саныыр да кыаҕа суоҕа. Тоҕо диэтэххэ тыа боростойтон боростой үлэһит дьоно этилэр…
Оттон кинилэр бириэмэтигэр түбэһэн хотойдор хотойдоро, бүтүн Арассыыйаҕа биллэр саха улуу буойуттара буолан тахсыбыттара.
Салгыы ол дьонтон биирдэрин туһунан…
Дирбиэн
Угледар хас биир дьиэтин ахсын сүрдээх күүстээх кыргыһыылар бараллар. Украинаҕа чох биэрэр сир буолан тыһыынча тоҕус сүүс алта уон түөрт сыллаахха Угледар диэн ааттаммыт куоракка ус сыл барбыт сэрии түмүгэр биир да бүтүн дьиэ хаалбатах. Уон аҕыс тыһыынча нэһилиэнньэлээҕэ сэрииттэн куотан тарбахха баттанар киһи хаалбыт сирэ. Украина уон сылы быһа сэриигэ бэлэмнээн Угледары кириэппэс онорбута. Сир аннынан сылдьар бетон холбоһуктар баар буолан туох да сэриитэ киирэн ылбат бөҫөргөтүнүүлээх куорат буолбута. Биһиги сэриилэрбит утары кимэн туһа суох диэн куораты эргийэ сытар чугастааҕы дэриэбинэлэри ылбыттара. Укроптарга сэрии сэбэ, ас-үөл киирбэт гына эргийбиттэрэ уонна түмүктүүр, куораты бүтүннүү ылар штурмҥа туруммуттара. Ол штурмҥа суоппар Дирбиэн эмиэ баар. Штурмовик буолан штурмтан штурмҥа сылдьар уопуттаах, кэннинэн чугуйар диэни билбэт киһиннэн биллэн убаастабылга сылдьар киһи.
Дьиҥ иһигэр киирдэххэ Дирбиэн да куттанара буолуо, арай кутталы тыыннаах буолар туһугар охсуһар кытаанах өй -санаа күүһүнэн хам тутан сырыттаҕа. Хайдахтаах да хорсун дьон,
— «Өлөртөн акаары эрэ киһи куттаммат” диэн этээччилэр. Кумаар, сахсырҕа кытары саба охсоору гыннахха куотар.
***
Штурмна бэһис армия сылдьар буолан саха уолаттара элбэхтэр. Куорат ортотугар хас биир дьиэ, хос, подвал ахсын кырыктаах кыргыһыыларга утарыта көрсө түһэн аҕыйах хаамыылаах сиртэн тутуһан туран ытыалаһыы, гранатаннан сабыта тамнаһыы ханна барыай. Онно уолуйбат, сыыһа туттубат дьороҕой туттуулаах эрэ тыыннаах хаалан иһэр айылгылаах. Сарсыардаттан оннук силиктэһэн биир улахан дьиэни ылан сынньана, тыын ылаары тохтоон олордохторуна хоско штурмовиктар хамандыырдара киирэн кэллэ.
— Дирбэнт, тур. Иннибитигэр турар улахан башняҕа разведкаҕа барыахха наада.Икки группаны ыыппытым тиийбэтилэр. Башняҕа хайдах тиийэри көрөн суолун бэйэн көрөн быһаарынаар. Бу Янныын барыҥ. Группа салайааччыта эн. Тугу көрбүккүтүн, балаһыанньаны рацияннан дакылааттыы тураҕын диэн көрдөһөр, дьаһайар ыккардынан хамаанда биэрдэ.
Дирбиэн бэйэтэ аҕыйах саҥалаах киһи тугу да хардарбакка туран аа-дьуо хомунан барбытыттан эрэ хамандыыра киһим иһиттэ, баран эрэр диэн тута өйдөөтө.
-Кырдьаҕас турбут буолла да боппуруоһу быһаарыа диэн эрэх-турах саныыгын.
Оҕонньор хамсаныыта куруук аа-дьуо, бытаан курдук ол эрээри оҥорбута, тиийбитэ, ыта охсубута эбэтэр граната кыыраппыта эдэрдэртэн хайаан да сөкүүндэннэн да буолтун иһин түргэн буолар. Куттала суох сири өйдөөн таба көрө охсоро эмиэ туһунан мындыр өй, түргэн суот буолар. Ол мээнэ киһиэхэ бэриллибэтэх таҥара бэлэҕэ. Хамандыыра ону барытын бииргэ сылдьыһан өйдөөн көрөн ыксаата да быыс-хайаҕас булуо диэн тута кини диэки көрө түһэр, санаан кэлэр идэлээх. — Дед Дирбент, тут такое дело — диэн буолар.
Дирбиэн ол штурмовиктар кыайан тиийбэтэх башняларыгар ханан тиийиэххэ сөбүн бу дьиэни сэриилии сылдьан өйдөөн көрөн аһарбыта. Сүүстэн тахса миэтэрэ үрдүктээх шахта дьиэтин үрдүгэр сытан өстөөх бүлүмүөт, аптамаат, гранатомет уотунан кыратык быган да биэрбит дьону сабыта тибиирдэ сыталларын көрө, истэ сылдьар. Икки кэккэлэһэ турар башнялар өтөр кыайан ылыллыбат кириэппэс буолан тураллар. Дирбиэн, — Ити башнялары утары киирэн ыла сатаан уолаттарбыт бөҕө охтоллоро буолуо сүрэҕэ ытырыктата санаабыта.
Ааптар Уйбаан Александров “Буойун» саҥа кинигэтин уонна анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын, саха буойуннарын туһунан “Саллаат аҕата» кинигэ 1, 2, 3 чаастарын абонемент саалатыттан уларсан ааҕыҥ!